Một số suy nghĩ về văn hoá công sở và giải pháp để nâng cao văn hoá công sở tại các cơ quan hiện nay
EmailPrintAa
10:49 08/05/2012

Trong những năm gần đây cùng với việc đẩy mạnh công cuộc cải cách nền hành chính nhà nước, nhận thức về tầm quan trọng của văn hoá công sở ngày càng được nâng cao. Trong bài viết này, chúng tôi chỉ giới hạn trong việc nêu khái niệm, nội dung về văn hoá công sở và đề xuất một số giải pháp để nâng cao văn hoá công sở tại các cơ quan hiện nay.

 Văn hoá nói chung là một khái niệm đã và đang được nhiều người quan tâm, với hàng trăm định nghĩa khác nhau. Nhưng nội dung cốt lõi được đề cập đều thống nhất, nói tới văn hoá là nói tới con người, nói tới việc phát huy những năng lực, bản chất của con người nhằm hoàn thiện con người, hoàn thiện xã hội. Gần đây người ta nói nhiều đến văn hoá chính trị, văn hoá kinh doanh, văn hoá đạo đức, văn hoá nghệ thuật, văn hoá ứng xử, văn hoá Đảng ... Riêng phạm trù văn hoá công sở cũng là một khái niệm khá rộng.

Đối tượng văn hoá công sở được nêu ở bài viết này là cán bộ, công chức đang công tác tại các cơ quan Đảng, nhà nước, đoàn thể .... Đối tượng giao tiếp của cán bộ, công chức ở các cơ quan là các công dân tới các cơ quan vì công việc. Vì vậy, theo chúng tôi khái niệm văn hoá công sở có thể được hiểu là những quy tắc, các chuẩn mực ứng xử của cán bộ, công chức đang công tác tại các cơ quan với nhau và với đối tượng giao tiếp là các công dân tới các cơ quan vì công việc trong quá trình thực thi công vụ, nhằm phát huy tối đa năng lực của những người tham gia giao tiếp để đạt hiệu quả cao nhất trong công việc tại công sở.
Ngoài văn hoá công sở của cán bộ, công chức còn có văn hoá của công dân đến công sở vì công việc. Cùng với việc nâng cao dân trí thì văn hoá ứng xử của nhân dân sẽ ngày càng chú trọng. Một khi văn hoá công sở của cán bộ, công chức được nâng cao thì văn hoá ứng xử của nhân dân tại công sở cũng sẽ được nâng lên.
Để thực hiện yêu cầu nói trên, ngoài việc thường xuyên giáo dục nâng cao văn hoá công sở cho các đối tượng giao tiếp ở công sở cần tới những quy tắc ứng xử theo các chế tài bắt buộc của văn hoá công sở do các cơ quan có thẩm quyền quy định. Mục đích cuối cùng việc xây dựng văn hoá công sở nhằm đảm bảo cho việc giải quyết công việc của người dân được minh bạch, rõ ràng, nhanh chóng, kịp thời và đạt hiệu quả cao nhất.
Theo chúng tôi, nội hàm văn hoá công sở tại các cơ quan Đảng, nhà nước, đoàn thể .... bao gồm kỷ năng giao tiếp, trang phục, tác phong, khuôn viên công sở. Trong đó vấn đề giao tiếp bao gồm nói năng (đối thoại trực tiếp hoặc điện đàm), cử chỉ, hành văn trong văn bản và thông tin có một vai trò hết sức quan trọng.
Nói năng và cử chỉ là sự biểu hiện rõ nhất của đức hạnh. Nói năng ở đây bao gồm cách xưng hô, sự khiêm tốn trong cách diễn đạt và âm lượng của giọng nói. Cách xưng hô của tiếng việt tinh tế chứa đựng sự kính trọng hay không tôn trọng của người nói đối với người nghe. Cách diễn đạt vấn đề cũng thể hiện mong muốn của người nói để người nghe hiểu được. Âm lượng của giọng nói cũng làm cho người nghe hiểu là người nói có tôn trọng mình hay không. Trong giao tiếp, cử chỉ đóng vai trò quan trọng đối với thành bại của cuộc trò chuyện. Một nụ cười thân thiện, một cái bắt tay xiết chặt, một ánh mắt ấm áp ... sẽ giúp đối tượng hiểu rõ được sự nhiệt tình của người giao tiếp. Hành văn trong văn bản vừa là hoạt động giao tiếp, vừa là hoạt động thông tin. Đàm thoại hoặc viết thành văn bản chỉ là những cách thức truyền đạt thông tin.
Không gian chủ đạo của văn hoá công sở chính là công sở. Sự tiện dụng (bao gồm phương tiện và nghệ thuật sắp đặt) là yêu cầu của văn hoá công sở. Trong công sở, ngoài phương tiện dành cho cán bộ, công chức thì phương tiện dành cho công dân đến giao tiếp vì công việc cũng thể hiện trình độ văn hoá. Chúng ta hay nói về dân chủ ở công sở nhưng lại không mấy quan tâm sao cho công dân đến công sở có phòng đủ rộng, sạch, mát, ấm, đủ chỗ ngồi, nước uống …
Sự tiện dụng ở công sở thể hiện tính khoa học (cách thức tổ chức lao động, dây chuyền công việc). Công sở của các cơ quan phải thể hiện tính tôn nghiêm (kiến trúc công sở nghiêm trang, khuôn viên bề thế, nơi làm việc đủ cao so với sân vườn, quốc kỳ, cờ, chân dung lãnh tụ đặt đúng chỗ ...). Hiện nay, có một số công sở đặt hai con sư tử nhe nanh, giơ vuốt ở hai bên cửa vào làm cho người công dân vốn đã e ngại khi phải đến công sở khi nhìn thấy hai con sư tử thì càng e ngại hơn.
Cán bộ, công chức ở công sở không chỉ là công dân mà còn mang một chức danh công chức nhất định như chủ tịch, trưởng phòng, kế toán, văn thư, lưu trữ ... Vì vậy, trang phục của công chức ở công sở phải thể hiện sự nghiêm túc trước khi đạt đến mức đẹp, phải thể hiện thứ bậc trong công sở, phải tạo được lòng tin và gây được niềm tin của thủ trưởng, đồng nghiệp và sự nể phục của người đến giao tiếp. Cụ thể trang phục phải có kiểu dáng hài hoà, kín đáo, được đông đảo mọi người chấp nhận, tạo sự thoải mái, hợp thời tiết và hoàn cảnh.
Cán bộ, công chức phải có tác phong tốt, đúng mức, là “công bộc” của nhân dân. Thực thi công vụ với tác phong đàng hoàng của người công chức thực hành công vụ. Người “công bộc” không được hách dịch với dân, nhưng phải có tác phong đỉnh đạc, đàng hoàng để phục vụ nhân dân. Tác phong của người công chức có văn hoá ở công sở thể hiện cách giải quyết công việc dứt khoát, có nguyên tắc nhưng nhẹ nhàng, tôn trong người giao tiếp (nói năng mạch lạt, đi đứng đàng hoàng, ánh mắt thiện cảm …)
Văn hoá tại các cơ quan Đảng, nhà nước, đoàn thể .... thể hiện quyền được thông tin và cách thức cung cấp thông tin cho công chúng. Công dân đến công sở phải có quyền nhận được những thông tin họ cần. Bưng bít thông tin với quần chúng sẽ tạo ra sự gián cách giữa nhân dân với cơ quan. Thực hành dân chủ cơ sở chính là biểu hiện của việc nâng cao văn hoá công sở tại các cơ quan. Văn hoá công sở không chỉ thể hiện ở quyền được thông tin của công chúng mà còn thể hiện ở cách cung cấp thông tin. Cán bộ, công chức ở các cơ quan phải chủ động cung cấp thông tin và đưa vào đó sự trân trọng đối với công chúng. Sự trân trọng hoặc coi thường đối tượng thông tin thể hiện trong lời lẽ thông tin, hình thức truyền đạt thông tin và sự tận tâm trong thông tin, mong muốn thông tin đến được công chúng một cách nhanh nhất, nhiều nhất, đa dạng nhất và hiệu quả nhất.
Từ thực tế cuộc sống hiện nay, chúng ta có thể thấy nổi lên một số nét về thực trạng văn hoá công sở tại các cơ quan như nhận thức về văn hoá công sở của các ngành, các cấp, các địa phương chưa đầy đủ, không thấy được mối liên hệ qua lại giữa trình độ văn hoá công sở với hiệu quả, năng suất của công việc tại công sở. Thiếu chuẩn mực, đào tạo, bồi dưỡng về văn hoá công sở và các chế tài xử lý vi phạm … dẫn đến hiệu quả công việc của các cơ quan nhìn chung còn thấp, cản trở quá trình cải cách hành chính và hội nhập.
Từ trực trạng trên, thiết nghĩ cần tập trung một số giải pháp nâng cao văn hoá công sở tại các cơ quan Đảng, nhà nước, đoàn thể … như sau:
* Tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ lãnh đạo, cán bộ, công chức và nhân dân về văn hoá công sở (nêu rõ nội dung, yêu cầu, lợi ích trong thực hành văn hoá công sở).
* Cơ quan có thẩm quyền cần ban hành các văn bản trong đó nêu rõ các quy định mang tính quy tắc về văn hoá công sở đối với cán bộ lãnh đạo, cán bộ, công chức và công dân ở các cơ quan, các chế tài xử lý vi phạm, khen thưởng, động viên. Từng ngành, từng địa phương, từng cơ quan cần dựa trên các quy định đó để cụ thể hoá thành các quy định của ngành, địa phương, cơ quan mình.
* Đưa chương trình giảng dạy văn hoá công sở vào các lớp tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, công chức cho các cơ quan. Đồng thời, hàng năm trình một số kinh phí nâng cao văn hoá công sở và hiệu quả công tác của các cơ quan, cũng như của cán bộ, công chức và nhân dân nói chung, đáp ứng yêu cầu hội nhập, góp phần bảo đảm cho cuộc cải cách nền hành chính nước nhà thắng lợi.

    Ý kiến bạn đọc