Một trong những khu vực trung tâm của thành phố Hà Tĩnh (nguồn ảnh: Báo Hà Tĩnh)

Từ truyền thống lịch sử

Tỉnh Hà Tĩnh được hình thành từ năm Minh Mạng thứ 12 (1831), khi triều đình Nhà Nguyễn quyết định cắt 2 phủ Đức Quang và Hà Hoa lập tỉnh mới, lấy tên là Hà Tĩnh, tỉnh lỵ Hà Tĩnh ra đời từ đó. Năm 1881, Thành Hà Tĩnh được xây dựng bằng gạch và đá ong theo kiểu Vôbăng , được ví như hình cánh sen . Cái tên Thành Sen ra đời từ đó, gắn với nhiều sự kiện lịch sử quan trọng, kết nối quá khứ và hiện tại.

Với địa thế thuận lợi, từ bao đời nay, đất Thành Sen là nơi dừng chân của nhiều dòng họ đến khai hoang, phục hóa, làm ăn, sinh sống, gắn với nhiều địa danh, tên tuổi nổi tiếng. Đó là dòng họ Nguyễn Tất (Đông Lỗ), Lê, Biện (Đại Tiết), Trần, Lê, Trịnh (Trung Tiết)..... Là những tấm gương sắt son, thủy chung, bất khuất với Đảng trong buổi đầu cách mạng, nêu gương sáng cho các thế hệ mai sau như Nguyễn Huy Lung, Trần Thị Hường, Trần Thị Hòe, Trần Hậu Toàn... Thành Sen cũng là mảnh đất ươm mầm, hội tụ nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử, tiêu biểu như danh họa Nguyễn Phan Chánh, nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử địa phương Thái Kim Đỉnh, Võ Hồng Huy; nhà văn, nhà thơ Thanh Minh, Đức Ban, Hà Quảng... Nhắc đến Thành Sen, trong kí ức chúng ta không thể nào quên được những địa danh Võ Miếu, Văn Miếu, Cầu Phủ, Sông Cụt, Rú Nài, Trung Tiết, Tân Giang, Bồng Sơn, Đồng Vịnh... đã đi vào thi ca, nghệ thuật. Đó là chứng nhân hào hùng của mảnh đất, con người luôn dũng cảm, kiên cường trong chiến đấu chống ngoại xâm, cần cù, sáng tạo, năng động trong sự nghiệp xây dựng quê hương. Trải qua biến động thời cuộc, người Thành Sen đã hòa cùng các dòng thác cách mạng, cùng Nhân dân tỉnh nhà lập nên nhiều chiến công, tiêu biểu là trong trận đầu đánh Mỹ, quân và dân thị xã Hà Tĩnh đã bắn rơi 12 máy bay địch. Nhiều tên tuổi được được lịch sử khắc ghi như: Anh hùng Lao động Trương Sỹ, anh hùng lực lượng vũ trang Nguyễn Thị Hạnh, Nguyễn Viết Hồng, Dương Chí Uyển... Đất Thành Sen còn ghi công 10 cô gái Núi Nài, 48 thiếu nhi khu phố Thành Đông… Ghi nhận nỗ lực trên hành trình phấn đấu, ngày 22/12/1998, thị xã Hà Tĩnh được Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Sau ngày đất nước thống nhất, thị xã Hà Tĩnh chung tay cùng cả nước xây dựng, hàn gắn vết thương chiến tranh, khai hoang, phục hóa, sắp xếp, củng cố các công ty, xí nghiệp, đóng góp tích cực hoàn thành Công trình thủy lợi Hồ Kẻ Gỗ. Sau khi tái lập tỉnh (năm 1991), thị xã Hà Tĩnh vươn mình bứt phá, từng bước trở thành thành phố trực thuộc tỉnh (năm 2007), được công nhận đô thị loại II trực thuộc tỉnh (năm 2019). Qua nhiều lần chia tách, điều chỉnh địa giới hành chính, quy mô diện tích, dân số ngày càng tăng. Từ ngày 01/01/2025, thành phố Hà Tĩnh có 27 phường, xã với diện tích tự nhiên 220 km ² và quy mô dân số hơn 266.300 người.

Kiến tạo thành quả và khát vọng tương lai

Kế thừa thành quả đã đạt được và phát huy truyền thống văn hóa, lịch sử người Thành Sen, các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, công chức qua các thời kỳ đã không ngừng đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền, phát huy vai trò của các tổ chức trong hệ thống chính trị, xây dựng hình ảnh người Thành Sen “Năng động, trách nhiệm, văn minh, thân thiện”, khơi dậy sức mạnh của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp vào sự phát triển của Thành phố. Nhất là nắm bắt thời cơ, tranh thủ các cơ chế, chính sách, sự chỉ đạo, giúp đỡ của cấp trên, huy động tối đa các nguồn lực tập trung cao cho công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông, giáo dục, y tế, văn hóa, từng bước tạo không gian, điểm nhấn cảnh quan đô thị văn minh, hiện đại..., nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân; đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Tính riêng giai đoạn từ 2020-2025, trên địa bàn Thành phố có 80 dự án đầu tư trong nước với tổng số vốn 14.500 tỷ đồng, tập trung triển khai các dự án trọng điểm, chiến lược như: Dự án “Hạ tầng ưu tiên và phát triển đô thị ứng phó với biến đổi khí hậu”, Dự án đường vành đai phía Đông (tổng mức đầu tư 1.189 tỷ đồng), Dự án đường Xuân Diệu kéo dài, Dự án đường Xô Viết Nghệ Tĩnh kéo dài và nhiều tuyến đường nội đô. Tiếp tục thu hút đầu tư chỉnh trang đô thị, hoàn thành đưa vào sử dụng dự án các khu đô thị như: Lam Hồng Garden Park City, nam Cầu Cày (phường Thạch Trung), Dự án Khu đô thị D’Metropole Hà Tĩnh... Tiếp tục triển khai Đề án trồng 100.000 cây xanh, hình thành các tuyến phố, vành đai xanh góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, chống biến đổi khí hậu.

Đường Phan Đình Phùng, thành phố Hà Tĩnh

Trong chỉ đạo, phát triển kinh tế, Thành phố chú trọng khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế, ưu tiên phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch. Thực hiện tốt công tác quy hoạch, triển khai các đề án phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh. Đến nay, trên địa bàn có hơn 2.900 doanh nghiệp, 60 hợp tác xã và hơn 12.000 hộ kinh doanh; hình thành 06 tuyến phố chuyên doanh, 04 siêu thị và hệ thống cửa hàng, 10 chợ, 50 khách sạn, nhà nghỉ. Quy hoạch chi tiết và đầu tư vận hành các cụm sản xuất tiểu thủ công nghiệp, phát triển các làng nghề, sản phẩm truyền thống. Khai thác tiềm năng tự nhiên, thị trường, phát triển nông nghiệp đô thị, xây dựng nông thôn mới theo chuỗi liên kết, khai thác dịch vụ sinh thái, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số xây dựng vùng chuyên canh, phát triển sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, từng bước hình thành các mô hình nông nghiệp sinh thái quy mô lớn đa mục tiêu, đa giá trị, gắn sản xuất với chế biến nâng cao giá trị sản xuất bền vững.

Mô hình trồng sen tại xã Thạch Hưng

Đến nay, thành phố Hà Tĩnh đã có bước phát triển vượt bậc; bộ mặt đô thị có nhiều khởi sắc, kết cấu hạ tầng cơ bản đồng bộ, không gian đô thị mở rộng, dư địa phát triển lớn, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường sinh thái; trở thành một trong những trung tâm đô thị năng động, phát triển; giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, con người Thành Sen.

Với chủ trương xây dựng chính quyền địa phương hai cấp, các cơ quan chức năng đã và đang tham mưu, đề xuất, lấy ý kiến Nhân dân, sắp xếp phường Thành Sen bao gồm toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của các phường: Bắc Hà, Thạch Quý, Tân Giang, Thạch Hưng, Nam Hà, Trần Phú, Hà Huy Tập, Văn Yên và một phần diện tích tự nhiên, quy mô dân số của phường Đại Nài. Vị trí và tên gọi Thành Sen trở thành điểm hội tụ, kết nối truyền thống, nguồn lực, tiếp tục phát huy vai trò đô thị trung tâm của tỉnh trong tương lai.

Phan Thị Hương (Cơ quan Ủy ban Kiểm tra Thành ủy Hà Tĩnh