Bên cạnh đó, NHNN Việt Nam cũng kịp thời ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về các giải pháp cấp bách của ngành ngân hàng nhằm tăng cường phòng, chống và khắc phục khó khăn do tác động của dịch bệnh Covid-19, kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh trên thực tế.

Giữ vững niềm tin cộng đồng

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4-2020, Thủ tướng Chính phủ đánh giá NHNN Việt Nam cùng ngành ngân hàng đã xử lý cụ thể, thống nhất, khắc phục hậu quả nhanh chóng bằng những biện pháp mạnh mẽ để hỗ trợ hiệu quả người dân và doanh nghiệp gặp khó. “Trước hết, chúng ta có thể cảm thấy vui mừng rằng các đồng chí đã bước đầu kiểm soát tốt lạm phát, giữ vững niềm tin cộng đồng. Đây là những vấn đề hết sức quan trọng với nền kinh tế, đảm bảo ổn định lâu dài. Việc thực hiện tốt Thông tư 01/2020/TT-NHNN của Thống đốc NHNN Việt Nam đến các chi nhánh như kiểm soát nợ, hạ lãi suất, tạo điều kiện vay vốn, cơ cấu lại nợ là vô cùng quan trọng. Chúng ta vui mừng trong việc tỷ giá ổn định; đặc biệt là tỷ giá đồng Việt Nam đã thực hiện rất đúng đắn trong việc thu hút đầu tư nước ngoài của các doanh nghiệp”, Thủ tướng nhận định.

Thống đốc NHNN Việt Nam Lê Minh Hưng cho biết, hệ thống ngân hàng thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là đảm bảo cung ứng đầy đủ tín dụng cho nền kinh tế. Nhưng nguồn vốn tín dụng này, các chương trình hỗ trợ đều đến từ tiền gửi của người dân và chính doanh nghiệp, nên trách nhiệm đầu tiên của các TCTD là phải đảm bảo an toàn hệ thống, an toàn nguồn vốn để ổn định kinh tế vĩ mô. Việc hỗ trợ tín dụng là cần thiết nhưng phải duy trì điều kiện, tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn không chỉ cho giai đoạn này mà cho nhiều năm tới đây, hệ thống ngân hàng có an toàn, lành mạnh thì mới đảm bảo hỗ trợ cho nền kinh tế. Tuy nhiên, ngành ngân hàng không được phép nới lỏng các điều kiện tín dụng, tháo gỡ các thủ tục, quy định nội bộ của ngân hàng, những tiêu chuẩn, điều kiện vì yêu cầu tiên quyết là để đảm bảo an toàn vốn, đảm bảo an toàn cho hoạt động ngân hàng.

Khách hàng giao dịch tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.

Với sự triển khai tích cực, quyết liệt của cả hệ thống, đến cuối tháng 4-2020, các TCTD đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho hơn 170 nghìn khách hàng với dư nợ xấp xỉ 130 nghìn tỷ đồng; miễn giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ cho hơn 14 nghìn khách hàng với dư nợ xấp xỉ khoảng 29 nghìn tỷ đồng; hạ lãi suất dư nợ hiện hữu cho hơn 318 nghìn khách hàng với dư nợ khoảng hơn 980 nghìn tỷ đồng (mức hạ lãi suất phổ biến 0,5%-2%, thậm chí một số TCTD đã hạ lãi suất tới 2,5% và hơn 4% cho khách hàng); cho vay mới với lãi suất ưu đãi thấp hơn so với lãi suất cho vay trước khi có dịch khoảng 1%-2% cho khoảng 150 nghìn khách hàng với doanh số cho vay mới lũy kế từ ngày 23-1-2020 (thời điểm Thủ tướng công bố có dịch) đạt trên 500 nghìn tỷ đồng. Nếu tính trung bình trong gần 1 triệu tỷ đồng đã được các ngân hàng thương mại (NHTM) hạ lãi suất 1% thì lợi nhuận của các NHTM trong năm nay giảm ít nhất 100 nghìn tỷ đồng và các doanh nghiệp là đối tượng được hưởng số tiền này để khôi phục sản xuất kinh doanh.

Giảm lãi suất, hỗ trợ thanh khoản

Trao đổi với phóng viên, chuyên gia tài chính-ngân hàng, TS Nguyễn Trí Hiếu nhận định: “Chỉ cần chậm trễ ban hành Thông tư 01/2020/TT-NHNN sẽ có thể gây ra hậu quả rất lớn, vì hiện nay 70% nguồn vốn trong nền kinh tế là từ tín dụng của hệ thống ngân hàng. Không cơ cấu lại nhanh, không khơi thông vốn được,... thì nhiều doanh nghiệp sẽ bị khai tử sau đại dịch. Thông tư 01/2020/TT-NHNN đã tạo hành lang pháp lý cho các NHTM triển khai cơ cấu nợ, miễn, giảm lãi vay, giữ nguyên nhóm nợ. Nếu không các nhà băng sẽ rất sợ nợ xấu mà không dám hành động quyết liệt”.

Cùng chung quan điểm, TS Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho hay, việc đẩy nhanh tiếp cận chương trình tín dụng 300.000 tỷ đồng mà các NHTM đang triển khai đòi hỏi thiện chí của cả người dân và doanh nghiệp. Phía doanh nghiệp cũng phải có thiện chí hợp tác với ngân hàng, chứng minh thiệt hại của mình để ngân hàng có căn cứ hỗ trợ. Các nước trên thế giới đều như vậy, không riêng Việt Nam. Chưa kể, gói hỗ trợ này là tiền túi của ngân hàng, chứ không phải là tiền ngân sách. “Theo quan điểm của tôi, việc nhiều doanh nghiệp kêu chậm được ngân hàng cơ cấu nợ, chậm tiếp cận gói 300.000 tỷ đồng có lẽ là tương đối nóng vội. Rõ ràng, vấn đề này đòi hỏi cả hai bên cần nỗ lực nhiều hơn để tìm tiếng nói chung tốt hơn. Ví dụ, để hưởng ưu đãi giãn nợ, giảm lãi vay 1%-2%, doanh nghiệp nên thiện chí chứng minh sự thiệt hại bởi Covid-19, chứ không nên coi đó là điều kiện, là thủ tục ngân hàng đưa ra để làm khó. Ngân hàng chấp nhận giảm lợi nhuận để hỗ trợ doanh nghiệp, họ phải hỗ trợ đúng đối tượng. Nếu không, sau này, ngân hàng sẽ bị quy trách nhiệm khi thanh, kiểm tra. Chưa kể, ngân hàng huy động tiền gửi của người dân, nên cho vay cũng phải thận trọng để bảo toàn vốn”, TS Cấn Văn Lực nói.

Ông Lê Đức Thọ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) chia sẻ, nếu mang tâm lý chờ đợi hướng dẫn thì các doanh nghiệp sẽ phải đóng cửa, phá sản. Do đó, VietinBank giảm lãi suất trước, hỗ trợ thanh khoản, tập trung vào các doanh nghiệp chịu tác động trực tiếp của Covid-19 trong lĩnh vực hàng không, du lịch, xuất nhập khẩu. Bên cạnh đó, việc hạ thấp chuẩn tín dụng sẽ để lại hệ quả nợ xấu. Tuy nhiên, VietinBank bằng nhiều giải pháp đang nỗ lực cho khách hàng đủ điều kiện, có phương án tốt giải ngân vốn một cách nhanh nhất. “Đối với các lĩnh vực thiết yếu, chúng tôi chỉ đạo rất nghiêm túc giảm ngay lãi suất 2%-2,5%/năm so với mức thông thường. Các trường hợp còn lại tùy mức độ ảnh hưởng bởi dịch, giảm 0,5%-1,5%/năm”, ông Lê Đức Thọ nói.

Theo ông Nghiêm Xuân Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank): “Việc ban hành thông tư mới đã hỗ trợ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Đây là hành lang pháp lý để ngân hàng cơ cấu lại thời gian trả nợ mà không bị chuyển nhóm nợ. Các ngân hàng có thể tiếp tục cho vay mới với doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch”. Tuy nhiên, lãnh đạo Vietcombank cũng lo lắng bởi ngân hàng đi huy động vốn rồi cho vay lại, trong khi vẫn phải nỗ lực cắt giảm chi phí, giữ hoạt động an toàn. “Điều này lý giải vì sao có một số doanh nghiệp phương án kinh doanh chưa đảm bảo, không có vốn tự có... chưa tiếp cận được vốn. Chúng tôi sẵn sàng chia sẻ lợi nhuận, tăng số hóa để phục vụ nhanh hơn, chứ không thể giảm chuẩn tín dụng, vì trong môi trường này sẽ để lại rất nhiều rủi ro”, ông Nghiêm Xuân Thành bày tỏ.

Cùng nhau vượt qua khó khăn

Nhận định về khả năng tiếp cận vốn ngân hàng của doanh nghiệp, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam đánh giá, về phía ngân hàng, việc triển khai các gói tín dụng hỗ trợ này không chỉ là sự chia sẻ lợi nhuận mà còn là thách thức không nhỏ bởi ảnh hưởng của dịch bệnh có thể khiến doanh nghiệp không có khả năng trả nợ đúng hạn. Từ đó gia tăng tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu, thậm chí dẫn đến khủng hoảng tài chính và ảnh hưởng đến cả nền kinh tế. Đây chính là áp lực rất lớn cho các NHTM nên quá trình triển khai sẽ có sự thận trọng nhất định để đảm bảo giải quyết được nhiều mục tiêu cùng một lúc, đồng thời hạn chế tối đa các rủi ro nêu trên. Trong khi đó, có một số doanh nghiệp đang than khó khi không thể tiếp cận nguồn vốn từ gói này. Để vay được vốn, doanh nghiệp phải chứng minh được thiệt hại (kết quả kinh doanh sụt giảm) do dịch Covid-19, mục đích sử dụng vốn cũng như khả năng trả nợ. Đây là vấn đề không phải doanh nghiệp nào cũng đáp ứng được ngay, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) với năng lực còn nhiều hạn chế.

Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam khẳng định, ở bất cứ tình huống nào, sự hỗ trợ của ngành ngân hàng cũng rất quý, trong bối cảnh này nó lại càng có ý nghĩa, bởi các DNNVV đang gặp nhiều khó khăn. Việc giãn nợ, có nghĩa là doanh nghiệp đến thời kỳ trả nợ mà chưa trả được nhưng ngân hàng chưa chuyển nhóm nợ thành nợ xấu mà giãn nợ, giúp doanh nghiệp tập trung sản xuất kinh doanh. Ngoài ra, giảm lãi suất giúp cho doanh nghiệp giảm được chi phí trong sản xuất, vượt qua khó khăn. Về phía điều hành, chúng tôi cũng đánh giá cao thời gian qua NHNN Việt Nam đã giữ ổn định giá trị đồng tiền, ổn định kinh tế vĩ mô. Việc hỗ trợ DNNVV cũng là một phần trong việc hỗ trợ nền kinh tế để cùng nhau vượt qua khó khăn.

Nguồn: qdnd.vn