Khu dân cư thôn Trường Ngọc, xã Thạch Ngọc, huyện Thạch Hà (ảnh Thúy Hằng)

Để hỗ trợ, khuyến khích nhân dân thực hiện, tỉnh Hà Tĩnh có chủ trương sát với thực tiễn: Nghị quyết số 90/2014/NQ-HĐND, ngày 16/7/2014 của Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành quy định một số chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp Hà Tĩnh theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới, trong đó quy định hỗ trợ kinh phí xây dựng mô hình mẫu phát triển kinh tế vườn hộ, mức hỗ trợ 20 triệu đồng/vườn, tối đa 10 vườn/xã; kinh phí xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu theo bộ tiêu chí của Ủy ban nhân dân tỉnh quy định, mức hỗ trợ 300 triệu đồng/khu, 01 khu/xã. Tiếp đó, Nghị quyết số 157/2015/NQ-HĐND, ngày 12/12/2015 của Hội đồng nhân dân tỉnh tiếp tục quy định mức hỗ trợ như trên. Khi phong trào làm vườn mẫu bắt đầu lan tỏa, tỉnh tiếp tục có chính sách hỗ trợ bằng Nghị quyết số 32/2016/NQ-HĐND, ngày 15/12/2016 của Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Quy định một số chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới và chỉnh trang đô thị Hà Tĩnh năm 2017 - 2018. Trong đó, quy định hỗ trợ phát triển sản xuất, bảo quản chế biến: cam bù, cam chanh, bưởi Phúc Trạch, chè; rau, củ, quả; nấm. Xây dựng vườn mẫu đạt tiêu chí theo quy định của Ủy ban nhân dân tỉnh được thưởng 05 triệu đồng/vườn. Các xã đăng ký đạt chuẩn chuẩn xây dựng nông thôn mới trong năm hiện tại và năm kế tiếp theo Quyết định phê duyệt của Ủy ban nhân dân tỉnh, được hỗ trợ kinh phí xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu theo bộ tiêu chí do Ủy ban nhân dân tỉnh quy định, mức hỗ trợ 300 triệu đồng/khu, 01 khu/xã.

Các tầng lớp nhân dân được sự hướng dẫn, hỗ trợ của các ngành, đoàn thể và cán bộ, đoàn viên, hội viên đã tự giác chỉnh trang nhà ở, các công trình phụ trợ, công trình chăn nuôi; chỉnh trang vườn hộ phát triển kinh tế, làm hàng rào xanh, giữ gìn vệ sinh môi trường; tự nguyện đóng góp tiền của, ngày công, hiến đất xây dựng kết cấu hạ tầng ...

Hệ thống đường giao thông trục thôn, ngõ xóm cơ bản được trồng cây xanh, có rãnh tiêu thoát nước và hệ thống biển báo an toàn giao thông, điển hình như thôn Liên Nhật (xã Thạch Hạ), thôn Nam Trà (xã Hương Trà), thôn Yên Mỹ (xã Cẩm Yên). Nhà văn hóa các thôn được xây dựng khang trang, điển hình như: Thôn Sơn Bình (xã Thượng Lộc), thôn Yên Nam (xã Xuân Yên), thôn Mỹ Lộc (xã Xuân Viên), thôn Bắc Thượng (xã Thạch Đài); một số thôn có sân bóng mini cỏ nhân tạo như: Thôn Đô Hành, thôn Xuân Thủy (xã Thượng Lộc), thôn Thạch Ngọc (xã Yên Lộc), thôn Tân An (xã Cẩm Bình)… Các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn và phát huy, đặc biệt là di sản phi vật thể Ví-Giặm, ca trù, chèo Kiều; các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao được tổ chức thường xuyên hơn; chất lượng gia đình văn hóa, làng văn hóa được nâng lên.

Công tác vệ sinh môi trường có chuyển biến tích cực, dần hình thành ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng dân cư. Nhiều thôn lắp đặt các thùng đựng rác công cộng và có tổ thu gom rác. Môi trường sống trong mỗi gia đình, cộng đồng dân cư được cải thiện rõ rệt. Ý thức chấp hành pháp luật, các quy ước, hương ước được nâng lên; mỗi gia đình, mỗi thôn xóm ngày càng gắn kết hơn. Về an ninh trật tự, các khu dân cư xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu đều đảm bảo an ninh trật tự, phong trào tự quản tốt.

Lãnh đạo Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh và huyện Thạch Hà kiểm tra vườn mẫu (ảnh Thúy Hằng)

Gắn với thực hiện đề án phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho dân cư nông thôn, nhiều vườn hộ được quy hoạch, bố trí hợp lý, lựa chọn các cây, con phù hợp và ứng dụng kỹ thuật vào sản xuất, hình thành tư duy sản xuất hàng hóa, kết nối với thị trường; khai thác, phát huy hiệu quả tiềm năng đất vườn và tận dụng được lao động nhàn rỗi. Phong trào phát triển kinh tế vườn, sản xuất theo hướng nông nghiệp hữu cơ được hưởng ứng, nổi bật là thôn Đông Trà (xã Hương Trà), thôn Hồng Lĩnh (xã Vượng Lộc), thôn Tân An (xã Cẩm Bình), thôn Hà Thanh (xã Tượng Sơn)... Toàn tỉnh hiện có trên 1.200 vườn có doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở lên; 261 vườn có doanh thu trên 1 tỷ đồng trên năm, điển hình như vườn của hộ gia đình ông Đinh Phúc Tiến, xã Hương Trà (1,5 tỷ đồng/năm); ông Phan Văn Liệu, xã Đức Giang (1,3 tỷ đồng/năm); bà Nguyễn Thị Hiền, xã Thượng Lộc (1,2 tỷ đồng/năm); ông Bùi Đình Hà, xã Sơn Thọ (1,1 tỷ đồng/năm).

Từ 05 thôn thí điểm xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu vào năm 2013, đến nay toàn tỉnh có 1.778/1.802 thôn triển khai xây dựng, trong đó 228 thôn đạt chuẩn; 8.178 vườn hộ triển khai xây dựng vườn mẫu, trong đó gần 2.300 vườn đạt chuẩn.

Quá trình xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu, vai trò chủ thể của người dân được phát huy khi tham gia bàn bạc, thống nhất mức đóng góp, cách làm và triển khai thực hiện. Cán bộ sâu sát hơn, có trách nhiệm hơn, tích lũy nhiều kinh nghiệm thực tiễn, được nhân dân tin tưởng. Các tổ chức đoàn thể phát huy vai trò, trách nhiệm của mình, phát động, tổ chức nhiều phong trào, hoạt động hiệu quả. Với phương châm “xây dựng nông thôn mới từ nhà, ra vườn, ra cộng đồng dân cư”, các hộ gia đình, các tổ liên gia, các thôn xóm thi đua xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu, góp phần làm cho phong trào xây dựng nông thôn mới của Hà Tĩnh lan tỏa, thấm sâu, được Trung ương đánh giá cao, nhiều tỉnh bạn về tham quan, học tập.

Từ kết quả đó, đầu năm 2017, Hà Tĩnh đã phát động Cuộc thi Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu. Ban Chỉ đạo Xây dựng nông thôn mới tỉnh, chỉ đạo Ủy ban nhân dân tỉnh, các sở, ngành liên quan, các địa phương triển khai Cuộc thi một cách bài bản, thiết thực. Cuộc thi tiến hành 02 bước: Bước 1, đánh giá, xếp loại tất cả các thôn, các vườn hộ gia đình có diện tích từ 500m ² trở lên. Bước 2, tổ chức xây dựng, nâng cấp các thôn, các vườn hộ gia đình. Sau đó, lựa chọn các thôn, các vườn đảm bảo đạt chuẩn tham gia cuộc thi theo 3 cấp: Cấp xã, cấp huyện và cấp tỉnh.

Chung khảo Cuộc thi Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu lần 1 (ảnh: Báo Hà Tĩnh)

Qua các vòng thi cấp xã, cấp huyện, Ban Giám khảo của tỉnh đã chấm thi, kết quả sơ bộ: Tổng số khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu đoạt giải là 34 khu dân cư (Thạch Hà 08, Nghi Xuân 05, Đức Thọ 04, Cẩm Xuyên 03, Vũ Quang 03, Hương Khê 03, thành phố Hà Tĩnh 02, Can Lộc 02, huyện Kỳ Anh 02, Hương Sơn 01, Lộc Hà 01). Trong số đó, 15 khu dân cư có số điểm cao nhất được thi chung khảo lần 1 vào ngày 08/4/2018, gồm: Nam Trà (xã Hương Trà, huyện Hương Khê); Hà Thanh (xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà); Châu Nội (xã Tùng Ảnh), Đại Nghĩa (xã Đức Yên, huyện Đức Thọ); Yên Mỹ (xã Cẩm Yên), Tân An (xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Xuyên); Thắng Hoà (xã Thạch Tân, huyện Thạch Hà), Liên Nhật (xã Thạch Hạ, thành phố Hà Tĩnh); Phong Giang (xã Tiên Điền), Yên Nam (xã Xuân Yên, huyện Nghi Xuân); Chế Biến (xã Sơn Kim 2); Sơn Bình (xã Thượng Lộc), Hồng Lĩnh (xã Vượng Lộc, huyện Can Lộc); Bắc Châu (xã Kỳ Châu, huyện Kỳ Anh); Hương Phố (xã Đức Hương, huyện Vũ Quang). Sau vòng chung khảo lần 1 sẽ chọn ra 09 khu dân cư vào vòng thi chung kết toàn tỉnh tổ chức vào ngày 14/4/2018.

Về vườn mẫu: Có 181 vườn đoạt giải, trong đó 01 Giải Đặc biệt (vườn hộ ông Đinh Phúc Tiến, thôn Đông Trà, xã Hương Trà), 30 Giải A, 50 Giải B, 70 Giải C và 30 Giải Khuyến khích.

Việc tổng kết và trao giải Cuộc thi Khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu toàn tỉnh (gắn với Hội nghị toàn quốc triển khai xây dựng Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu và Chương trình Tọa đàm, giao lưu về xây dựng nông thôn mới), theo kế hoạch diễn ra vào tối ngày 14/4/2018, tại Trung tâm Văn hoá - Điện ảnh tỉnh, dự kiến truyền hình trực tiếp trên sóng truyền hình tỉnh. Nhân dịp này, chương trình tham quan thực tế một số khu dân cư mẫu sẽ được tổ chức.

Vào tối ngày 14/4/2018, sẽ diễn ra Tọa đàm, giao lưu về xây dựng nông thôn mới với chủ đề “Nông thôn mới vươn tới tầm cao” tại sân thể thao thôn Phong Giang, xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân; Chương trình dự kiến truyền hình trực tiếp trên VTV1.

Hội nghị toàn quốc triển khai xây dựng Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Ban Chỉ đạo nông thôn mới tỉnh Hà Tĩnh tổ chức vào sáng 15/4/2018, tại Khách sạn Vinpearl. Nhân dịp hội nghị có tổ chức các gian hàng trưng bày nhiều sản phẩm nông nghiệp, thủ công truyền thống của Hà Tĩnh.

Đây là những hoạt động góp phần tuyên truyền, cổ vũ phong trào xây dựng nông thôn mới ở tỉnh ta cũng như cả nước.

Đặng Ngọc Bảo - Văn phòng Tỉnh ủy