Tình cảm gắn bó giữa dân nhân Cam-pu-chia với quân tình nguyện Việt Nam. Ảnh Tư liệu

Trên tinh thần quốc tế vô sản trong sáng, tình hữu nghị thủy chung son sắt của ba dân tộc, cộng với tinh thần chủ động: “Giúp nhân dân nước bạn tức là tự giúp mình”, Chính phủ, quân đội và nhân dân Việt Nam đã hết lòng, hết sức trực tiếp chi viện và chiến đấu, giúp đỡ các bạn Lào và Camphuchia một cách có hiệu quả. 

Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng giúp bạn là “phải cơ bản toàn diện, liên tục, lâu dài” với nội dung xây dựng kinh tế, phát triển văn hóa, xây dựng cơ sở chính trị, giải quyết hậu cần tại chổ, ổn định đời sống nhân dân, phát triển lực lượng cách mạng; vừa làm, vừa kèm cặp, đào tạo cán bộ công nhân cho bạn để tiến tới bạn tự làm, tự lực, Hà Tĩnh đã điều động cán bộ, công nhân làm chuyên gia kèm theo hậu cần, máy móc vật tư, thiết bị kỷ thuật lên giúp các nước bạn.

Từ năm 1967, quân tình nguyện Hà Tĩnh đã góp sức, góp của xây dựng trên các lĩnh vực cho hai tỉnh Bôlykhămxay và Khăm Muộn của nước bạn Lào. Trong đó, về nông nghiệp đã xây dựng 18 xã điểm toàn diện, 4 phòng nông nghiệp huyện, 2 Trường sơ cấp Nông - Lâm, 2 trại thí nghiệm giống lúa, 1 trạm Thủy văn, 2 tổ khảo sát lâm nghiệp, 2 tổ khảo sát và hướng dẫn làm giao thông nông thôn; Về công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp đã xây dựng 2 tổ làm gốm (làm nồi đất), 2 xưởng dệt, 3 xưởng may, 2 xưởng cơ khí, 23 lò rèn tư nhân, 2 xưởng mộc, 2 tổ xay xát lúa gạo, 1 tổ đóng thuyền, 1 tổ bơm nước, 1 tổ sửa chữa ô tô, 2 tổ cơ yếu, 2 tổ bưu điện; Về văn hóa và giáo dục đã xây dựng 1 tổ thanh niên dân tộc nội trú, 2 đội giáo viên đi xóa nạn mù chữ ở các xã điểm, 2 đội chiếu bóng vừa kèm cặp đào tạo cho bạn, vừa phục vụ nhân dân; Về Y tế đã xây dựng 2 bệnh xá, 2 đội lưu động làm y tế vệ sinh phòng dịch.... Trong thời kỳ này, lúc cao điểm đã có 66 cơ sở, 321 cán bộ, công nhân kỹ thuật làm chuyên gia giúp bạn trên phạm vi 25% số xã, 30% dân số vùng giải phóng nước bạn Lào. Những con số ấy đã nói lên tinh thần trách nhiệm, hết lòng giúp đỡ của quân tình nguyện Hà Tĩnh đối với các tỉnh nước bạn Lào và tinh thần ấy càng được thể hiện rõ hơn qua công cuộc xây dựng đất nước Lào.

Năm 1973, đế quốc Mỹ thất bại buộc phải ký kết Hiệp định Pari về Việt Nam, Hiệp định Viên Chăn lập lại hòa bình, hòa hợp dân tộc về Lào; vùng giải phóng của bạn được mở rộng chiếm ⁴/₅ về diện tích đất đai, hơn ½ về dân số, vùng giải phóng nối liền từ Bắc đến Nam có đủ điều kiện để xây dựng mọi mặt như một quốc gia thống nhất, cách mạng bạn thắng lợi mở ra một yêu cầu mới.

Năm 1974, theo chủ trương của Trung ương tỉnh ta tiến hành tổng kết công tác giúp bạn từ 1967 đến 1974 và rút chuyên gia chính trị về nước, tăng cường thêm chuyên gia về kinh tế, công nhân kỹ thuật, bổ sung thêm máy móc thiết bị và nâng cấp các cơ sở kinh tế công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, đồng thời trực tiếp xây dựng giúp hai tỉnh bạn một số cơ sở như làm trụ sở chính cho Tỉnh ủy, Ủy ban tỉnh, làm đường giao thông, vận tải hàng hóa quá cảnh.

Ngày 02/12/1975, đất nước bạn hoàn toàn giải phóng, Tổ quốc bạn thống nhất. Năm 1976, bạn nhập tỉnh Bôlykhămxây với Khăm Muộn, tỉnh ta cũng nhập Hà Tĩnh với Nghệ An, đội ngũ cán bộ chuyên gia giúp bạn được rút về nước để chuyển sang giúp bạn theo hình thức mới. Vượt qua bao khó khăn, đội ngũ cán bộ chuyên gia của tỉnh đã hòa nhập cuộc sống, đồng cam cộng khổ, chia ngọt sẻ bùi, luôn thực hiện đúng phương châm giúp bạn như giúp mình. Trong thời gian ngắn, quân tình nguyện tỉnh ta đã giúp bạn kết nạp được 135 đảng viên, xóa 6 bản trắng chưa có đảng viên, bồi dưỡng được 54 cán bộ cốt cán cơ sở (Bí thư, Chủ tịch xã), đào tạo được 426 cán bộ, công nhân hoạt động trong các cơ sở công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, các xã điểm... Nhờ vậy, đời sống nhân dân nước bạn được ổn định, xóa được nạn mù chữ ở các xã điểm và xóa được một số “bản thiếu ăn” ở nước bạn.

Cùng với việc giúp đỡ các tỉnh nước bạn Lào, từ năm 1979 đến 1983, quân tình nguyện Nghệ Tĩnh đã dốc sức, dốc lòng giúp đất nước Campuchia vượt qua khó khăn, củng cố chính quyền cách mạng vững mạnh. Trong 5 năm, chuyên gia, quân tình nguyện đã giúp 2 tỉnh Kompôngthom và Krachiê ổn định đời sống và phát triển sản xuất. Nếu như đầu năm 1979, cả 2 tỉnh còn gặp nhiều khó khăn, đời sống nhân dân thiếu thốn đủ bề, thì sau 5 năm được sự giúp đỡ của quân tình nguyện Việt Nam, đời sống nhân dân 2 tỉnh từng bước ổn định, sản xuất chăn nuôi phát triển khá, tự túc được khoảng 60% lương thực, thực phẩm. Hệ thống chính trị đến năm 1983 cơ bản được xây dựng hoàn chỉnh, ở tỉnh thành lập được Ban Chấp hành Tỉnh ủy lâm thời và Ban cán sự, phát triển thêm nhiều đảng viên; ở huyện và xã đã xây dựng được hệ thống chính quyền và tổ chức đoàn thể; hệ thống trường học, bệnh viện cũng được xây dựng để phục vụ công tác giáo dục, khám chữa bệnh cho nhân dân...

Sự giúp đỡ tận tình, với tinh thần trách nhiệm cao của đội ngũ cán bộ chuyên gia Việt Nam đã góp phần cùng nhân dân các tỉnh nước bạn Lào, Campuchia khắc phục khó khăn, xây dựng chính quyền cách mạng, phát triển sản xuất, nâng cao đời sống cho nhân dân, từ đó tăng thêm tình đoàn kết, gắn bó giữa 3 nước Đông dương, giữa tỉnh Hà Tĩnh với các tỉnh nước bạn Lào, Campuchia. Ghi nhận đóng góp đó của các chuyên gia, quân tình nguyện Việt Nam, Đảng và Nhà nước Lào đã trao tặng Huân chương tự do, Huân chương hữu nghị, Huy hiệu dũng sĩ anh dũng thắng Mỹ; Chủ tịch nước cộng hòa nhân dân Campuchia tặng thưởng Huân chương Ăngko và Huân chương Lao động; Bộ Quốc phòng Campuchia tặng Huy chương chiến thắng; Thủ tướng Chính phủ nước ta tặng Kỷ niệm chương “Vì nghĩa vụ quốc tế”.

Phát huy tinh thần đoàn kết, gắn bó từ trong lịch sử, ba quốc gia nói chung và tỉnh Hà Tĩnh cùng các tỉnh nước bạn Lào, Canpuchia đã có nhiều nhiều biện pháp quan trọng để thúc đẩy tình đoàn kết, gắn bó giúp nhau cùng phát triển bền vững trong quá trình hội nhập quốc tế.

 ________________

⁽¹⁾ Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, tr.452

Nguyễn Thừa Việt - Nguyên Phó Ban Tổ chức Tỉnh ủy Hà Tĩnh