Mở đầu phần giải trình, Bộ trưởng Trần Đại Quang khẳng định: “Trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và công tác điều tra xử lý các vụ án hình sự nói riêng, một nguyên tắc chỉ đạo hàng đầu và xuyên suốt là không để lọt tội phạm, không để xảy ra oan sai, nghiêm cấm việc mớm cung, ép cung, nhục hình, nếu vi phạm phải xử lý nghiêm minh, trường hợp vi phạm nghiêm trọng phải xử lý theo pháp luật hình sự.”

Quan điểm chủ trương nhất quán nêu trên được toàn ngành công an luôn quán triệt và thực hiện. Bộ trưởng cho hay đã thường xuyên chỉ đạo, kiểm tra, phát hiện và khắc phục, xử lý kịp thời những biểu hiện sai phạm và vi phạm. Chính vì thế, những sai sót trong hoạt động điều tra đã giảm rõ rệt. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng thừa nhận “cá biệt vẫn còn xảy ra ở một số đơn vị, địa phương, thậm chí còn án oan sai gây bức xúc trong dư luận.”

Theo quy định của pháp luật, Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan điều tra và điều tra viên trực tiếp thụ lý vụ án là những người phải trực tiếp chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra oan sai. Với trách nhiệm quản lý và tổ chức hoạt động điều tra của các cơ quan điều tra trong công an nhân dân, Bộ Công an có trách nhiệm về toàn bộ hoạt động của cơ quan điều tra, kể cả những sai sót trong hoạt động điều tra.

Bộ trưởng Trần Đại Quang cũng dành phần lớn thời gian giải trình của mình để trình bày các giải pháp nhằm tiếp tục giải quyết, khắc phục tình trạng trên. Trước hết, tiếp tục thực hiện đúng, đầy đủ các quy định của pháp luật về điều tra, xử lý tội phạm, nhất là những quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự về bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo cũng như tạo điều kiện trên thực tế để người bào chữa được tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật.

Bộ trưởng cho hay “Chúng tôi cũng yêu cầu cơ quan điều tra, điều tra viên ngoài việc thu thập chứng cứ buộc tội phải chú trọng thu thập chứng cứ gỡ tội để có thể giải quyết vụ việc một cách khách quan, toàn diện, đúng quy định của pháp luật.”

Trong thời gian qua, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành nhiều chỉ thị về việc tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra nhằm chấn chỉnh, xử lý các sai phạm trong công tác bắt, giam giữ, điều tra, xử lý tội phạm của lực lượng công an nhân dân.

Bộ trưởng cũng cho biết, Bộ Công an đã thường xuyên giáo dục nâng cao ý thức trách nhiệm, nâng cao ý thức trách nhiệm trình độ chuyên môn của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng, điều tra viên trong công tác điều tra phòng, chống tiêu cực trong hoạt động tư pháp.

Bộ Công an cũng đã chỉ đạo xây dựng và đang chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án phòng chống tiêu cực trong hoạt động tư pháp của lực lượng công an nhân dân và Đề án đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, chính trị, đạo đức nghề nghiệp cho lực lượng cảnh sát điều tra công an các cấp. Bộ trưởng khẳng định, thông qua triển khai thực hiện hai đề án này đã tạo chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng lực lượng công an nhân dân.

Giải pháp thứ ba được Bộ trưởng Trần Đại Quang trình bày là tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn, chỉ đạo hoạt động điều tra xử lý tội phạm của cơ quan điều tra cấp trên đối với cơ quan điều tra cấp dưới. Thực hiện nghiêm túc có hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động điều tra. Kiên quyết xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với điều tra viên, Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan điều tra có vi phạm trong hoạt động điều tra các vụ án hình sự. Điển hình là vụ một số cán bộ, chiến sỹ công an huyện Thạch Thất (TP Hà Nội) đánh người bị tạm giữ dẫn đến tử vong ngày 22/6/2012, Bộ Công an đã chỉ đạo Công an TP Hà Nội tước danh hiệu Công an nhân dân đối với 7 cán bộ chiến sỹ và khởi tố vụ án hình sự điều tra, truy tố trước pháp luật. “Điều đó chứng minh chúng tôi xử lý rất nghiêm theo đúng quy định của pháp luật” – Bộ trưởng nói.

Đồng thời, thường xuyên phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, lãnh đạo ngành kiểm sát chỉ đạo Viện kiểm sát nhân dân các cấp tăng cường công tác kiểm sát hoạt động điểu tra, phát hiện kịp thời những vi phạm của điều tra viên, cơ quan điều tra để xử lý và khắc phục.

Với trách nhiệm là cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ Công an đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành có liên quan nghiên cứu soạn thảo, báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật tổ chức điều tra hình sự theo đúng tiến độ, thời gian nhằm góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý trong hoạt động tổ chức điều tra hình sự. Đồng thời, đề xuất sửa đổi bổ sung Bộ Luật tố tụng hình sự, Bộ Luật hình sự để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện nay trong hoạt động tố tụng hình sự.

Bộ trưởng cũng cho hay Bộ Công an có kế hoạch tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ, chính trị, đạo đức, tâm lý, pháp luật cho các điều tra viên nhằm hạn chế thấp nhất các sai phạm có thể xảy ra.

Bộ trưởng Trần Đại Quang cũng dành thời gian để trả lời về những kiến nghị của các Đại biểu Quốc hội. Trong đó, liên quan đến vụ án giết người xảy ra ở thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, Bộ trưởng cho hay sau khi Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao ra quyết định tái phẩm, Bộ Công an đã giao cho cơ quan cảnh sát điều tra của Bộ Công an phối hợp với các cơ quan tố tụng xử lý vụ việc theo đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật.

Về việc lắp đặt camera tại các phòng hỏi cung, Bộ trưởng khẳng định, đây là một giải pháp nhằm đảm bảo an ninh, an toàn và tăng cường quản lý giám sát các hoạt động hỏi cung của điều tra viên. Bộ Công an đã lựa chọn giải pháp này và đang từng bước trang bị, lắp đặt camera tại các phòng hỏi cung. “Trên thực tế do còn khó khăn về kinh phí nên mới lắp ở một số nơi trọng điểm. Để triển khai toàn bộ kế hoạch này, sắp tới, Bộ Công an sẽ báo cáo Chính phủ, Quốc hội tăng thêm kinh phí đầu tư trang thiết bị cho công tác điều tra hình sự.” – Bộ trưởng phân trần.

Về đề xuất giao cho một cơ quan khác quản lý trại tạm giam, nhà tạm giữ, Bộ trưởng khẳng định hiện nay cơ quan điều tra không quản lý trại tạm giam, nhà tạm giữ. Hệ thống này được Bộ Công an giao cho Tổng cục thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp thống nhất quản lý và hướng dẫn nghiệp vụ giam giữ.

Khép lại phần giải trình, Bộ trưởng nhấn mạnh: “Với những giải pháp nêu trên sẽ góp phần quan trọng khắc phục những sai sót, vi phạm trong hoạt động điều tra, góp phần không để xảy ra oan sai.”./.