Theo Tư tưởng Hồ Chí Minh, tinh thần trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của đội ngũ đảng viên đó chính là sự “kiên quyết nhất, hăng hái nhất, trong sạch nhất, tận tâm tận lực phụng sự Tổ quốc và nhân dân”(1). Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ rằng: “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “Cộng sản” mà ta được họ yêu mến"(2). Thực tế lịch sử đã chứng minh, quần chúng chỉ thực sự yêu mến, tin tưởng và nghe theo những cán bộ, đảng viên có tư cách, đạo đức, có trách nhiệm với nhân dân, với sự nghiệp chung của đất nước. Trả lời phỏng vấn báo chí nhân kỷ niệm 85 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nhấn mạnh: “Cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý phải gương mẫu đi đầu, nói đi đôi với làm… thì dân mới tin”. Tổng Bí thư cũng khẳng định: “Bất kỳ đường lối, chủ trương nào của Đảng muốn được thực hiện thành công, thì trước hết mỗi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu đi đầu”.

Lễ khai mạc kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV diễn ra tại Tòa nhà Quốc hội ngày 21-5-2018. Ảnh: ANTĐ

Nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của tinh thần trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của đảng viên đối với sự nghiệp cách mạng, trong gần 90 năm lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng sản Việt Nam thường xuyên quan tâm, chăm lo giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng phát huy vai trò trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Các đảng bộ, chi bộ đã có nhiều chủ trương, biện pháp quản lý, giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng nâng cao tinh thần trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu để đội ngũ cán bộ, đảng viên đáp ứng kịp thời với yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng. Trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, mặc dù số lượng đảng viên chưa nhiều nhưng do phát huy tốt vai trò trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của các đảng viên nên Đảng ta đã đoàn kết, động viên, phát huy được sức mạnh tổng hợp của toàn dân, đánh thắng kẻ thù xâm lược, giải phóng dân tộc, thống nhất nước nhà. Sau giải phóng, đặc biệt là trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, đội ngũ cán bộ, đảng viên có sự phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng. Nhờ phát huy tốt vai trò trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên mà Đảng ta đã lãnh đạo toàn dân thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN....

Những thành tựu có ý nghĩa rất quan trọng ấy không ai có thể phủ nhận. Nhưng bên cạnh đó một bộ phận cán bộ, đảng viên của Đảng vẫn còn bộc lộ những hạn chế, yếu kém. Đúng như Nghị quyết hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ, đánh giá. “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn; tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vẫn còn nghiêm trọng, tập trung vào số đảng viên có chức vụ trong bộ máy nhà nước". Cùng với đó, vai trò trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên trước những vấn đề, ở những thời điểm khó khăn, phức tạp của đất nước có biểu hiện suy giảm... Thực tế đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, làm suy giảm lòng tin của nhân dân vào Đảng và chế độ. Mặt khác, đó còn là điều kiện để các thế lực thù địch, phản động lợi dụng thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”,  đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hòa bình” chống phá Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Đặc biệt, qua một số vụ việc nảy sinh trong đời sống xã hội những năm gần đây cho thấy, việc phát huy vai trò trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên đang có những diễn biến mới đáng lưu tâm. Rõ nhất là tại một số cơ quan công quyền, do trình độ, năng lực hạn chế, do thiếu trách nhiệm, thiếu tính tiền phong gương mẫu nên không ít cán bộ, đảng viên chưa làm tròn chức trách, nhiệm vụ. Trong công tác nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, nhiều tổ chức Đảng, đảng viên do thiếu trách nhiệm nên đã đưa ra những nội dung chưa đúng, chưa trúng và không phù hợp với tình hình thực tế đất nước, nhất là những nội dung, nhiệm vụ, vấn đề hệ trọng, nhạy cảm. Đây là một trong những nguyên nhân làm nảy sinh những vấn đề bức xúc, phức tạp trong xã hội.

Tại các cơ sở, không ít cán bộ, đảng viên thiếu tinh thần trách nhiệm trước nhiệm vụ được giao, thiếu tính tiền phong gương mẫu trước quần chúng nhân dân. Không chỉ thiếu trách nhiệm trong công việc, thiếu tính tiền phong gương mẫu trước quần chúng, bản thân những cán bộ, đảng viên này còn vi phạm nguyên tắc, kỷ luật của Đảng, pháp luật Nhà nước. Chẳng những không gương mẫu thực hiện, không tham gia tuyên truyền, giáo dục, vận động quần chúng nhân dân mà nhiều đảng viên còn a dua, vào hùa, theo đuôi quần chúng, phát ngôn trái với quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước. Bộ Chính trị đã có Quy định 102-QĐ/TW và UBKT Trung ương đã có hướng dẫn thực hiện rất cụ thể về việc xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm, trong đó có nội dung xác định trách nhiệm của đảng viên trong tuyên truyền, giáo dục, quản lý vợ (chồng), con, chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước. Mặc dù vậy nhưng nhiều đảng viên đã không làm tròn trách nhiệm, vẫn để vợ (chồng), con, có hành vi vi phạm pháp luật hoặc tham gia vào các hoạt động trái pháp luật. Và thực tế đã có những cán bộ, đảng viên bị xử lý kỷ luật do liên đới trách nhiệm.

Nội dung, yêu cầu của tinh thần trách nhiệm, tính tiền phong của đảng viên có những điểm chung cơ bản, nhưng trong mỗi thời kỳ, do yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, mà tinh thần trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của đảng viên có những nội dung, yêu cầu cụ thể. Đặc biệt, trước tình hình và nhiệm vụ mới hiện nay, nói đến tinh thần trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của đảng viên không thể là hô hào một cách chung chung mà cần phải được thể hiện bằng những tiêu chuẩn rất cụ thể về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, phương pháp, tác phong và trình độ, năng lực. Mỗi tổ chức đảng và từng cán bộ, đảng viên phải đối chiếu theo các tiêu chuẩn để tự nhìn nhận, soi xét lại mình, tự điều chỉnh suy nghĩ, hành động của bản thân.

Mỗi cán bộ, đảng viên cần nhớ, quần chúng luôn soi xét, lắng nghe xem cán bộ, đảng viên nói gì, làm gì, nhất là trong những hoàn cảnh khó khăn, tình huống phức tạp của đất nước. Mỗi lời nói, mỗi hành động của cán bộ, đảng viên, mỗi quyết sách của Đảng, của chính quyền đưa ra đều ảnh hưởng không nhỏ tới uy tín của Đảng, tới lòng tin của nhân dân vào Đảng và chính quyền. Hành động nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ vững niềm tin, không hoang mang, dao động, đi đầu trong công tác nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước các giải pháp và tiền phong gương mẫu trong tổ chức thực hiện giải quyết những khó khăn, thử thách ngay tại cơ sở của mỗi cán bộ, đảng viên có tác động rất tích cực đến quần chúng nhân dân. Việc đưa ra những quyết sách kịp thời, đúng đắn, sáng tạo để lãnh đạo, điều hành đất nước đi đúng hướng của Đảng, của chính quyền sẽ góp phần rất quan trọng củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân vào Đảng, vào chế độ XHCN. Ngược lại, nếu trước những vấn đề hệ trọng của đất nước mà cán bộ, đảng viên không phát huy được vai trò trách nhiệm, thiếu tính tiền phong gương mẫu, hoang mang, dao động thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc xây dựng, củng cố niềm tin của nhân dân. Do đó, hơn lúc nào hết, càng trong gian khó, hiểm nguy, phức tạp thì càng đòi hỏi người cán bộ, đảng viên phải thể hiện rõ ý chí, quyết tâm, vai trò trách nhiệm và tính tiền phong gương mẫu của mình.

Nguồn: Kim Lân/qdnd.vn

(1) Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia, H.2002, tập 6, tr.184

(2) Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị Quốc gia, H.1995, tập 5, tr.552