Lãnh đạo xã Hương Thủy đón nhận Bằng công nhận Bến phà Địa Lợi là di tích cấp tỉnh

Bến phà Địa Lợi có từ thời thuộc Pháp. Sau Cách mạng tháng Tám, bến phà do Ty Giao thông Vận tải Hà Tĩnh quản lý. Trong kháng chiến chống Pháp, phà Địa Lợi đã chuyên chở người và lương thực, thực phẩm phục vụ các chiến trường Bắc bộ, Điện Biên Phủ, Trung Lào…

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từ năm 1965 - 1966, bến phà Địa Lợi được chuyển cho đơn vị C8, Binh đoàn 559 trực tiếp quản lý. Lúc này phà được thay bằng cầu phao lát gỗ, chiều dài nối hai bờ Bắc - Nam khoảng 450m, rộng hơn 4m. Bến phà Địa Lợi có vị trí rất quan trọng, nằm trên tuyến đường mòn Trường Sơn từ Ngã ba Đồng Lộc, Khe Giao đi vào chiến trường miền Nam. Vì vậy, ngay từ khi bắt đầu leo thang đánh phá miền Bắc, đế quốc Mỹ đã quyết tâm biến nơi đây thành “chảo bom”, “tọa độ lửa”... Từ năm 1965 đến 1972, Mỹ đã ném xuống khu vực này hàng chục ngàn tấn bom từ trường, bom nổ chậm, bom cắt, rocket, bom bi các loại.

Bến phà Địa Lợi những năm kháng chiến chống Mỹ (Ảnh tư liệu)

Để đảm bảo an toàn, thông suốt cho tuyến đường huyết mạch, hàng ngàn lượt cán bộ, chiến sĩ, bộ đội công binh, thanh niên xung phong Hà Tĩnh, Nghệ An và nhiều địa phương khác cùng với dân quân tự vệ, công an vũ trang và nhân dân huyện Hương Khê được huy động để bảo vệ phà Địa Lợi. Ban ngày để tránh bị lộ, phà được quân ta đem đi cất giấu ở nơi bí mật, ban đêm phà được đưa trở về địa điểm cũ để nối nhịp cho xe và hàng qua sông. Vào thời điểm đó, đêm nhiều nhất có đến 700 xe các loại của ta qua phà an toàn. Trên bến sông ấy đã diễn ra những cuộc chiến đấu oanh liệt, những gương hi sinh anh dũng nhằm bảo vệ phà và thông xe, góp phần đưa hàng và cán bộ, chiến sĩ vào tiền tuyến.

Cuối năm 1972, phà Địa Lợi được chuyển đến một địa điểm khác, sau đó bắc một chiếc cầu treo tạm thay thế phà tại đây. Đến khoảng cuối năm 2002, Bộ Giao thông Vận tải và Ủy ban nhân dân tỉnh đã thực hiện dự án xây dựng một chiếc cầu bằng bê tông đặt tên là cầu Địa Lợi với chiều dài 159,6m, tại Km409+662 trên quốc lộ 15A, nằm cách vị trí bến phà Địa Lợi cũ khoảng 3,5km về phía hạ lưu sông Ngàn Sâu.

Bia di tích Bến phà Địa Lợi

Chiến tranh đã lùi xa, dấu tích bến phà Địa Lợi không còn nhiều. Với giá trị và ý nghĩa to lớn của di tích, ngày 20/3/2018, Bến phà Địa Lợi được Ủy ban nhân dân tỉnh công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Và ngày 18/8/2018, Đảng bộ và Nhân dân Hương Khê phấn khởi tổ chức Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh đối với Bến phà Địa Lợi. Trong thời gian tới, cấp ủy, chính quyền xã Hương Thủy và huyện Hương Khê sẽ chỉ đạo tăng cường công tác quản lý, bảo vệ, tôn tạo di tích Bến phà Địa Lợi để phục vụ các hoạt động tham quan, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền về ý nghĩa, giá trị lịch sử của Di tích qua các hoạt động ngoại khóa của các trường học, qua trang Trang thông tin điện tử huyện và các phương tiện truyền thông khác, đồng thời kêu gọi các công ty du lịch xây dựng tour du lịch đến với Bến phà Địa Lợi kết nối với các di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn tỉnh.

Kiều Thị Thu Hằng - Ban Tuyên giáo Huyện ủy Hương Khê