Trong những năm qua, công tác xóa đói, giảm nghèo ở Hà Tĩnh đã đạt được kết quả quan trọng. Đặc biệt, chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg, ngày 12/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ đã được triển khai rộng rãi trong toàn tỉnh với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, sự chung sức của các tổ chức, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm và sự nỗ lực phấn đấu của các hộ nghèo. Sau khi có Quyết định 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở do đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh làm Trưởng ban và trực tiếp giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các địa phương xây dựng Đề án hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở trên địa bàn tỉnh, đồng thời ban hành nhiều văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện chương trình, giao chỉ tiêu hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở cho các địa phương. UBND các huyện, thành phố, thị xã đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp huyện do đồng chí phó chủ tịch UBND huyện, thị xã, thành phố làm trưởng ban và chỉ đạo UBND cấp xã thành lập Tổ công tác hỗ trợ xây dựng nhà ở tại các thôn, xóm, khối phố. Bên cạnh đó, các đoàn công tác của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã phân công các thành viên trực tiếp chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, khó khăn cho các địa phương cơ sở trong quá trình thực hiện. 

Công tác tuyên truyền vận động đã được quan tâm chỉ đạo nhằm nêu rõ mục đích, tầm quan trọng và ý nghĩa nhân văn sâu sắc của chính sách hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội ở các địa phương thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt toạ đàm, giao lưu văn nghệ tuyên truyền về chính sách, cách thức thực hiện. Báo Hà Tĩnh, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh và hệ thống truyền thanh cơ sở thường xuyên có các chuyên mục thông tin về chương trình hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở của các địa phương một cách kịp thời, kết hợp đưa tin về chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh… tạo sự lan tỏa và sự đồng thuận trong các tầng lớp nhân dân. 

Theo Đề án hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở trên địa bàn tỉnh, số hộ thuộc diện được hỗ trợ là 11.103 hộ. Thực hiện Quyết định số 67/2010/QĐ-TTg ngày 29/10/2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định 167/2010//QĐ-TTg, có thêm 316 hộ thuộc diện, nâng tổng số hộ được hỗ trợ lên 11.419 hộ. 

Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo 167 của các địa phương và sự vào cuộc của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, Chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở đã được phát động triển khai thực hiện sâu rộng trong toàn hệ thống chính trị với những quyết sách quan trọng mang tính đột phá, nhận được sự đồng thuận cao trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Quá trình thực hiện đảm bảo nguyên tắc dân chủ, công bằng, công khai, minh bạch, sử dụng hiệu quả nguồn lực hỗ trợ, chống thất thoát, lãng phí. Ban Chỉ đạo tỉnh và Ban Chỉ đạo các địa phương đã xây dựng kế hoạch phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, đảm bảo linh hoạt trong tổ chức thực hiện trên cơ sở phù hợp với quy định của pháp luật, những vấn đề vướng mắc đều được giải quyết kịp thời, thỏa đáng. 

Ngoài các nguồn vốn quy định tại Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg, tỉnh đã huy động thêm các nguồn vốn từ Quỹ “Vì người nghèo” của tỉnh. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp đã kêu gọi các cơ quan, các tổ chức đoàn thể, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm và toàn dân đóng góp Quỹ Vì người nghèo và hàng nghìn ngày công, chỉ đạo các tổ chức thành viên đề ra những việc làm cụ thể để tham gia hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở. Nhân dân các địa phương tự nguyện giúp ngày công lao động xây nhà, vận chuyển đồ đạc và tặng đồ dùng sinh hoạt, các dòng họ tích cực quyên góp để hộ nghèo đủ kinh phí xây dựng nhà ở.

Vì vậy, Chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở đã hoàn thành sớm hơn 01 năm so với Đề án được phê duyệt. Đã có 10.988 hộ nghèo được hỗ trợ nhà ở, đạt 96,2% kế hoạch Đề án, với tổng nguồn vốn giải ngân là 408,579 tỷ đồng, từ 05 nguồn vốn: Ngân sách Trung ương, ngân sách tỉnh, Quỹ Vì người nghèo, vốn vay Ngân hàng Chính sách xã hội và Quỹ Đền ơn đáp nghĩa. Các hộ nghèo đã hoàn thành việc xây dựng nhà ở, được nghiệm thu bàn giao và đưa vào sử dụng, đảm bảo có nhà ở ổn định, phù hợp với phong tục tập quán và điều kiện thực tế. Chất lượng nhà xây dựng bảo đảm “3 cứng” gồm “nền cứng, tường cứng, mái cứng”, diện tích sử dụng tối thiểu 24m²/hộ và thời gian sử dụng từ 10 năm trở lên; bình quân mỗi căn nhà giá trị 38 triệu đồng. Năm 2010 đã xảy ra 2 trận lũ lịch sử, những căn nhà được hỗ trợ xây dựng theo Đề án vẫn đảm bảo sử dụng và không bị hư hỏng. Những ngôi nhà “167” thay cho những mái nhà tạm bợ đã giúp cho hàng chục ngàn hộ nghèo trong tỉnh được an cư, tạo điều kiện để các hộ yên tâm lao động sản xuất, vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống, góp phần thực hiện thắng lợi Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo của Chính phủ.

Mặc dù vậy trong quá trình thực hiện một số địa phương chưa bám sát vào hướng dẫn điều tra số liệu để xây dựng Đề án, khảo sát thiếu chặt chẽ dẫn đến phải điều chỉnh thay đổi danh sách nhiều lần. Công tác giải ngân đối với một số nguồn vốn ban đầu còn gặp nhiều lúng túng do cán bộ trực tiếp ở cấp huyện và cấp xã phần lớn là kiêm nhiệm, chuyên môn, nghiệp vụ còn yếu, nguồn vốn đa dạng, các cấp quản lý khác nhau. Việc hỗ trợ thêm từ ngân sách địa phương cho hộ nghèo làm nhà ở còn nhiều khó khăn do nguồn thu chưa đủ cân đối ngân sách địa phương. Một số địa phương có số lượng hộ nghèo cần hỗ trợ nhiều, địa bàn rộng, các hộ cư trú tại những nơi xa xôi, hẻo lánh, giao thông đi lại khó khăn nên ảnh hưởng đến tiến độ xây dựng nhà ở; hiện còn 431 hộ chưa hoàn thành do các nguyên nhân: một số hộ gia đình đang thực hiện bổ sung theo Quyết định số 67/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, một số hộ có hoàn cảnh cha mẹ về ở với con, một số hộ gia chủ bị chết trong quá trình thực hiện, ngoài ra do cơ sở bình xét một số hộ chưa đúng đối tượng, sai lệch với hồ sơ nên các tổ công tác thanh tra, kiểm tra của Ban Chỉ đạo các cấp loại ra khỏi danh sách hộ nghèo được hỗ trợ làm nhà ở.

 Tuy nhiên, với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, các ngành, chương trình hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở của tỉnh đã đạt những kết quả quan trọng, là niềm vui chung của Đảng bộ và nhân dân. Những kết quả trên khẳng định sự đúng đắn về đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo tích cực, sâu sát của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự vào cuộc tích cực của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; khẳng định sức mạnh của sự thống nhất trong hệ thống chính trị, sự đồng thuận, hưởng ứng của mọi tầng lớp nhân dân… góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đã đề ra. 

Như Ngọc – VPTU