Những ngày đầu kháng chiến chống thực dân Pháp, TNXP Hà Tĩnh đã có mặt trên mặt trận biên giới Cao – Bắc – Lạng, góp phần làm nên những chiến công oanh liệt ở Nà Ngần, Phay Khất… Đặc biệt là trên 1.300 cán bộ, đội viên, TNXP Hà Tĩnh hành quân vượt hàng ngàn cây số cùng bộ đội chuyển thương, tải đạn, đào hào giao thông để làm nên một “Điện Biên Phủ” chấn động địa cầu.

Sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc, họ lại tiếp tục đi vào nhà máy, hầm lò, xây dựng các công trình giao thông thủy lợi để hàn gắn vết thương chiến tranh và khôi phục kinh tế. Khi đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc, thực hiện lời kêu gọi của Đảng và Bác Hồ, một lần nữa, gần 16.000 TNXP Hà Tĩnh đã sẵn sàng lên đường tham gia vào việc mở hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh, như: mở đường 20 quyết thắng, vượt qua đỉnh đèo 101, đèo Pu La Nhích, ngã ba Lùm Bùm… Xuyên rừng bạt núi đến tận ngã ba Đông Dương để đưa hàng hóa, đạn dược, xe pháo vào chiến trường đánh to thắng lớn.

Bước sang cuộc kháng chiến chống Mỹ, Hà Tĩnh vừa là tiền tuyến vừa là hậu phương, trở thành “túi bom”, “chảo lửa” trong cuộc đọ sức giữa không lực Hoa Kỳ với cuộc chiến tranh nhân dân. 4 tổng đội TNXP Hà Tĩnh, với trên 12.000 CBCS lại làm nhiệm vụ xung kích với khẩu hiệu: “Sống bám cầu bám đường, chết kiên cường dũng cảm”. Các anh chị tham gia mở đường chiến lược 21, 22, đảm bảo giao thông đường 1A, 15A, bảo vệ an toàn hệ thống đê La Giang – một công trình kinh tế quốc phòng quan trọng… cùng với Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà thực hiện thắng lợi chiến lược: “Máu có thể chảy, tim có thể ngừng, nhưng mạch máu giao thông không bao giờ tắt”.

Trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, Hà Tĩnh đã có 341 TNXP ngã xuống trên các tuyến đường, hơn 4.400 cán bộ, đội viên để lại một phần xương máu để làm nên chiến thắng. Đại đội 551, N55 P18, Tiểu đội 4, Đại đội 552 N55 P18, Nguyễn Tri Ân là các tập thể, cá nhân được phong tặng anh hùng, tiêu biểu cho sự hy sinh và lòng dũng cảm của lực lượng TNXP Hà Tĩnh. Vinh dự, tự hào hơn hết là TNXP Hà Tĩnh cùng Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà làm nên một Đồng Lộc “huyền thoại”. Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho lực lượng TNXP Hà Tĩnh.

Tháng 7 này, kỷ niệm lần thứ 63 năm ngày thành lập lực lượng TNXP Việt Nam và 45 năm chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc, những chàng trai, cô gái mười tám, đôi mươi dũng mãnh năm nào nay hầu hết đã ở vào độ tuổi “xưa nay hiếm”, là hội viên Hội Cựu TNXP Việt Nam lại cùng nhau sinh hoạt dưới “mái nhà chung” của hội cựu TNXP với phương châm: “Trẻ xông pha, già mẫu mực”.

Cựu TNXP Nguyễn Thị Hòe nguyên là TNXP làm nhiệm vụ thông đường ở miền Tây Quảng Trị từ năm 1965 trong đội hình C225-559, sau đó được điều động về Đại đội 557 - Tổng đội TNXP 55 đảm bảo thông đường ở Ngã ba Đồng Lộc những tháng cao điểm 1968. Ngày 24/8/1968, trong một trận bom Mỹ, chị bị thương, 3 người bạn gái của chị đã hy sinh.

Toàn tỉnh hiện có gần 10.000 cán bộ, hội viên, sinh hoạt tại 257 hội cơ sở phường, xã, thị trấn của 12 huyện, thành, thị. Từ ngày thành lập (tháng 7/2006) đến nay, Hội đã tiếp nhận, phân bổ trên 16 tỷ đồng của các tổ chức, cá nhân hảo tâm tài trợ và chỉ đạo xây dựng được 515 ngôi nhà tình nghĩa, tặng trên 1.000 sổ tiết kiệm, xây dựng miếu thờ 23 liệt sỹ có tổng đầu tư 1,2 tỷ đồng. Hưởng ứng cuộc vận động cựu TNXP làm theo lời Bác, thi đua SXKD giỏi, giúp nhau thoát nghèo, toàn tỉnh có 744 gia đình cựu TNXP làm ăn khá giả. Trong đó có 36 gia đình cựu TNXP làm ăn giỏi, thu nhập bình quân từ 100-200 triệu đồng/năm.

Đáng phấn khởi là 100% gia đình hội cựu TNXP đạt gia đình văn hóa, không có con cháu vi phạm TNXH. Hầu hết cán bộ, hội viên đều gương mẫu đi đầu trong việc thực hiện các cuộc vận động thi đua yêu nước ở địa phương. Sau 7 năm thành lập, Hội Cựu TNXP tỉnh được Hội Cựu TNXP Việt Nam tặng cờ đơn vị xuất sắc 7 năm liền và 6 hội cựu TNXP cấp huyện (Hương Sơn, Thạch Hà, thành phố, Cẩm Xuyên, Can Lộc, Nghi Xuân) được tặng cờ đơn vị xuất sắc.

Để tiếp tục xứng đáng là lực lượng được Bác Hồ đích thân thành lập, trực tiếp giáo dục, rèn luyện và sự quan tâm lãnh đạo của cấp ủy, UBND các cấp và sự phối hợp giúp đỡ của các ngành, Hội Cựu TNXP nguyện làm tốt vai trò nhân chứng lịch sử, phát huy truyền thống anh hùng, góp phần giáo dục thế hệ trẻ… cống hiến hết sức mình góp phần cùng Đảng bộ và nhân dân tỉnh nhà không ngừng lớn mạnh, xứng đáng là tổ chức xã hội đặc thù, tiếp tục thực hiện lời dạy của Bác Hồ với TNXP: “Không có việc gì khó/ Chỉ sợ lòng không bền/ Đào núi và lấp biển/ Quyết chí ắt làm nên”.

Võ Tá Lý

Phó Chủ tịch Thường trực Hội Cựu TNXP Hà Tĩnh