Việc cưới, tang, lế hội hiện nay đôi điều cần suy nghĩ
THÔNG TIN TƯ TƯỞNG SỐ 03/2012
Trịnh Thị Hải Châu - Phó trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ
Việc cưới, việc tang, lễ hội là vấn đề mang tính lịch sử tồn tại từ lâu đời và hết sức nhạy cảm, nó ăn sâu vào tiềm thức của mỗi con người cũng như mỗi cộng đồng dân cư. Hiện nay bên cạnh những tập tục tốt đẹp tô đậm giá trị truyền thống văn hoá dân tộc thì trên thực tế trong việc cưới, tang, lễ hội còn tồn tại không ít những hủ tục lạc hậu cần được chấn chỉnh, khắc phục.
Ngày 12/1/1998, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 27 về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, đến nay đã hơn 14 năm. Sau Chỉ thị của Bộ Chính trị, các cấp ủy, chính quyền từ Trung ương đến cơ sở đã ban hành nhiều văn bản để triển khai và tổ chức thực hiện.
Việc thực hiện Chỉ thị đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên trong những năm gần đây, kết quả thực hiện có phần chững lại, chưa đạt được yêu cầu, mục đích đề ra. Việc cưới, tang, lễ hội vẫn còn lãng phí, nghi thức rườm rà, hiện tượng “thương mại hóa” trong tổ chức cưới hỏi, tang lễ còn diễn ra khá phổ biến. Cụ thể như trong việc cuới còn mời khách tràn lan, ăn uống kéo dài nhiều ngày, tổ chức nhiều nơi, nhiều đoàn xe đưa rước dâu gây cản trở giao thông, tổ chức đêm vui trước ngày cưới gây ồn ào, sử dụng bia, rượu, thuốc lá quá nhiều; đám tang phúng điếu linh đình, vòng hoa, bức trướng quá nhiều, một số thủ tục không còn phù hợp như: cầu hồn, rải, đốt vàng mã, xây cất mồ mả theo lối phô trương; Công tác quản lý lễ hội, đền, chùa thiếu chặt chẽ, tình trạng mê tín dị đoan, thương mại hóa, mất an ninh trật tự và vệ sinh môi trường trong lễ hội ngày càng gia tăng... Những hiện tượng trên không những không phù hợp với thuần phong mỹ tục của nhân dân ta mà còn ảnh hưởng xấu đến môi trường văn hóa, gây tốn kém thời gian, tiền của, bất bình trong nhân dân.
Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên là do nhận thức và trách nhiệm của một số cấp uỷ, chính quyền đối với việc thực hiện Chỉ thị và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh về việc cưới, tang, lễ hội chưa đầy đủ, công tác lãnh đạo, chỉ đạo thiếu thường xuyên, liên tục. Trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa trong quản lý, hướng dẫn tổ chức thực hiện thiếu chặt chẽ, còn buông lỏng. Cơ sở vật chất, thiết chế phục vụ cho việc thực hiện nếp sống văn minh chưa được quan tâm đầu tư đúng mức. Một số địa phương, đơn vị chỉ đạo thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” thiếu cụ thể, hình thức. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, công chức, kể cả cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành chưa gương mẫu thực hiện nghiêm Chỉ thị. Việc xây dựng các mô hình, trong việc thực hiện nếp sống văn minh chưa được quan tâm thường xuyên.
Từ thực tế đó, việc cần bàn để Chỉ thị tiếp tục thực hiện có hiệu quả, đòi hỏi phải có sự thay đổi về nhận thức, sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị xã hội, cũng như cán bộ công chức viên chức và các tầng lớp nhân dân. Trước hết để tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, cần tiếp tục ban hành Chỉ thị và thực hiện đồng bộ các giải pháp sau để khắc phục những vấn đề còn tồn tại:
Thứ nhất, cần xác định việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, tang, lễ hội là một trong những nhiệm vụ quan trọng của cấp ủy đảng, các cấp giai đoạn hiện nay. Đồng thời đây cũng là một trong những vấn đề búc xúc, được xã hội hết sức quan tâm, mong muốn Đảng, Nhà nước phải có những biện pháp chỉ đạo mạnh mẽ, kịp thời hơn, kèm theo chế tài đủ mạnh, có tác dụng giáo dục, răn đe. Việc thực hiện Chỉ thị phải gắn với việc học và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4(khóa XI), Chỉ thị 35, Kết luận 05 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Quyết định 33 của UBND Tỉnh.
Thứ hai, cần giáo dục và nêu cao vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, cán bộ chiến sỹ lực lượng vũ trang, nhất là cán bộ chủ chốt, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị và có trách nhiệm vận động nhân dân thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, tang, lễ hội.
Thứ ba, phải tăng cường quản lý nhà nước về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, tập trung rà soát, điều chỉnh, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng chế tài xử lý những vi phạm; Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, hướng dẫn xây dựng quy chế, quy ước, hương ước, quy trình xét công nhận danh hiệu đạt tiêu chí văn hóa hàng năm, kèm ban hành hướng dẫn cụ thể tổ chức thực hiện, có quy định cụ thể đối với cán bộ công chức, viên chức nhà nước về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội.
Thứ tư, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể quần chúng vận động các đoàn viên, hội viên gương mẫu thực hiện Chỉ thị. Tỉnh đoàn chủ trì phối hợp với các đoàn thể chính trị xã hội tổ chức đám cưới tập thể theo nếp sống mới, xây dựng mô hình cưới, tang, lễ hội phù hợp nếp sống văn minh, đưa việc thực hiện nếp sống văn minh vào tiêu chí xếp loại thi đua tổ chức đoàn thể hàng năm; đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước và phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”.
Thứ năm, các cơ quan báo, đài, Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, mở các chuyên trang, chuyên mục, sáng tác các tác phẩm về chủ đề xây dựng nếp sống mới; nêu gương các nhân tố điển hình tiên tiến, lên án những biểu hiện tiêu cực, tạo sức lan toả rộng rãi trong việc thực hiện Chỉ thị một cách nghiêm túc và đạt hiệu quả cao.
T.T.H.C
