Trường Chính trị Trần Phú được UBND tỉnh giao chủ trì phối hợp với các ngành chức năng triển khai biên soạn giáo trình; cùng với đội ngũ giảng viên các sở, ban, ngành xây dựng các giáo án và trực tiếp giảng dạy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ XDNTM tuyến xã và huấn luyện đội ngũ báo cáo viên cấp huyện. Với sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ, giảng viên nhà trường, sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của Văn phòng điều phối nông thôn mới tỉnh và các ngành chức năng, sau gần 2 năm triển khai, nhà trường đã tổ chức hàng trăm lượt cán bộ đi nghiên cứu thực tế, hàng chục cuộc hội thảo, biên soạn, ban hành bộ tài liệu với gần 1.000 trang phục vụ cho công tác bồi dưỡng cán bộ XDNTM.

Ngày 22/11/2013, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh ban hành Quyết định số 3690/QĐ-UBNĐ về việc phê duyệt Kế hoạch đào tạo cán bộ XDNTM năm 2013 và 2014 cho đội ngũ cán bộ cấp huyện, xã và thôn trên địa bàn toàn tỉnh. Đối tượng đào tạo là các  chức danh cán bộ, công chức cấp xã; bí thư chi bộ, xóm trưởng và học viên tất cả các lớp Trung cấp lý luận chính trị - Hành chính, các lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước ngạch chuyên viên.

Từ tháng 12/2013, sau các lớp thí điểm, chương trình bồi dưỡng cán bộ XDNTM chính thức được triển khai trên địa bàn toàn tỉnh. Mục tiêu của kế hoạch đào tạo cán bộ XDNTM được thực hiện từ 2013 đến 2015 là tiến hành việc bồi dưỡng cho gần 11.000 cán bộ huyện, xã và thôn xóm đang trực tiếp tổ chức triển khai XDNTM trong toàn tỉnh. Trong đó có gần 6.000 đối tượng là cán bộ các chức danh ở xã và báo cáo viên cấp huyện; khoảng trên 5.000 đối tượng là cán bộ thôn xóm, với khoảng trên 100 lớp. Thời gian của một lớp bồi dưỡng là 07 ngày, với 06 ngày học trên lớp và thảo luận, 01 ngày đi nghiên cứu thực tế. Đến hết năm 2014, đã cơ bản kết thúc việc bồi dưỡng cho đối tượng là cán bộ các chức danh cấp xã và đội ngũ báo cáo viên tuyến huyện. Nhiệm vụ còn lại trong năm 2015 là bồi dưỡng cho toàn bộ đội ngũ cán bộ thôn xóm.

Kết quả thu được sau hơn một năm triển khai chủ trương bồi dưỡng cán bộ XDNTM trên địa bàn toàn tỉnh là hết sức to lớn. Dưới các hình thức khảo sát, đánh giá đã cho thấy, hầu hết học viên tham gia các lớp bồi dưỡng đều thừa nhận đây là quá trình nhận thức và nhận thức lại vô cùng hữu ích, thật sự cần thiết để tiếp tục triển khai chủ trương XDNTM tại các địa phương một cách hiệu quả hơn.

Bộ tài liệu đưa vào giảng dạy được học viên xem như là cẩm nang cho cán bộ XDNTM. Đội ngũ giảng viên được đánh giá cao về năng lực, trình độ cũng như chất lượng truyền đạt các chuyên đề; nhiệt tình, tâm huyết, trách nhiệm cao, đảm bảo cập nhật kiến thức; thiết kế bài giảng lôgíc, phù hợp với thực tế, đáp ứng được yêu cầu đã đề ra. Một số chuyên đề được người học đánh giá rất cao về sự sâu sắc của lý luận và tính thực tiễn, giúp cho học viên sau khóa học có những cách tiếp cận mới, suy nghĩ mới và cách làm mới trong quá trình vận dụng tổ chức thực hiện ở cơ sở.  

Quá trình phối hợp giữa Trường Chính trị Trần Phú với các ngành chức năng và các huyện để tổ chức mở các lớp bồi dưỡng cán bộ XDNTM là chặt chẽ, hiệu quả và đầy trách nhiệm. Lãnh đạo, Ban chỉ đạo XDNTM hầu hết các huyện đã nhận thức đầy đủ ý nghĩa của việc bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ cơ sở là trực tiếp nâng cao hiệu quả của công cuộc XDNTM ở địa phương. Nhiều đơn vị đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt sâu sắc của cấp ủy, chính quyền như huyện Vũ Quang, huyện Đức Thọ, huyện Cẩm Xuyên...

Hầu hết học viên tham gia các lớp bồi dưỡng với tinh thần nghiêm túc. Trong quá trình thảo luận, học viên đã tích cực tham gia góp ý, một số ý kiến đề xuất có ý nghĩa thực tiễn và với trách nhiệm cao, tâm huyết với bộ tài liệu, với chương trình bồi dưỡng, với giảng viên, đặc biệt là những kiến nghị đề xuất với nhà trường, với tỉnh. Công tác theo dõi, quản lý lớp, cấp chứng chỉ sau khóa học được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo quy chế. Ban tổ chức lớp học và giáo viên chủ nhiệm đã có sự phối chặt chẽ, nhịp nhàng. Việc đi nghiên cứu thực tế của học viên ở hầu hết các lớp được xây dựng kế hoạch một cách cụ thể và tổ chức thực hiện chu đáo, mang lại hiệu quả thiết thực.

Tuy nhiên, bên cạnh nhưng kết quả, thành công đã đạt được, quá trình tổ chức các lớp bồi dưỡng cán bộ XDNTM tại các địa phương còn bộc lộ không ít những khó khăn, hạn chế. Bộ tài liệu được biên soạn phục vụ cho công cuộc XDNTM ngay từ những hoạt động đầu tiên, nhưng chỉ được cung cấp, giảng dạy sau khi chúng ta đã triển khai XDNTM trên thực tế gần ba năm nay, với nhiều bổ sung, thay đổi về chính sách trong lĩnh vực này. Vì vậy, bắt buộc các chuyên đề cần được cập nhật, bổ sung về nội dung. Đồng thời, các giáo án cũng phải được thay đổi, uyển chuyển về phương pháp giảng dạy cho phù hợp với nhận thức và trình độ thực tiễn của đối tượng học viên. Đây là một trong những khó khăn của đội ngũ giảng viên.

Dù không nhiều, nhưng ở một số đơn vị cơ sở (cả huyện và xã), một số cán bộ chủ chốt nhận thức chưa đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc bồi dưỡng kiến thức XDNTM cho đội ngũ cán bộ ở địa phương mình, nên mang tư tưởng ỉ lại, phó mặc nhà trường. Ngay từ khâu huy động học viên, tổ chức lớp... đã thiếu chặt chẽ, nghiêm túc. Hội trường, phương tiện giảng dạy cho giảng viên chưa đảm bảo. Trong thời gian mở lớp lại bố trí các cuộc hội nghị có thành phần trùng lặp, nên số lượng học viên tham gia các buổi học không đầy đủ, số học viên không được cấp chứng chỉ do không đủ thời gian dù không nhiều, nhưng vẫn còn... 

Bên cạnh đó, công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, phối hợp tổ chức mở lớp giữa Trường Chính trị Trần Phú với các địa phương, các sở, ban, ngành có nơi, có lúc còn chồng chéo; việc bố trí giảng viên gặp không ít khó khăn vì trong quá trình mở các lớp bồi dưỡng nông thôn mới thì đồng thời các lớp học loại hình khác của nhà trường vẫn phải tiến hành bình thường; một số các giảng viên là lãnh đạo các sở ban ngành bận nhiều việc, dẫn đến việc điều hành, bố trí giảng viên lên lớp, giáo viên chủ nhiệm gặp khó khăn.

Một số đơn vị chưa thực sự quan tâm và đánh giá đúng mức về ý nghĩa, vai trò, của chương trình đi nghiên cứu thực tế của học viên; lựa chọn địa phương đến nghiên cứu không phù hợp, không tương đồng về các đặc điểm dân cư - địa lý - kinh tế; một số học viên không tham gia hoặc tham gia không trọn vẹn. Do vậy, tác dụng, hiệu quả của nội dung đi nghiên cứu thực tế dành cho học viên trong chương trình bồi dưỡng ở một số lớp là không được như mong đợi.

Xây dựng nông thôn mới là một chủ trương mang tính chiến lược, lâu dài và yêu cầu của các tiêu chí như là các bậc thang, tiến tới ngày càng hoàn thiện. Để hoàn thành các mục tiêu, tiêu chí đặt ra ngày càng cao thì sự nghiệp này không chỉ là trách nhiệm của một thế hệ mà là của rất nhiều thế hệ cán bộ nối tiếp nhau. Chính vì thế, trong từng giai đoạn, với các yêu cầu đặt ra thì việc bồi dưỡng kiến thức cho đội ngũ cán bộ XDNTM luôn là cần thiết và quan trọng. Hoàn thành mục tiêu bồi dưỡng cho gần 11.000 đối tượng mới chỉ là bước khởi đầu. Để tiếp tục làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ XDNTM của tỉnh Hà Tĩnh, trong thời gian tới cần tăng cường một số giải pháp bổ sung sau đây:

Thứ nhất, tiếp tục nâng cao nhận thức, quán triệt sâu sắc, đầy đủ mục đích, ý nghĩa của việc bồi dưỡng kiến thức về XDNTM đối với đội ngũ cán bộ chủ chốt, cấp ủy, chính quyền các cấp từ huyện đến xã; đặc biệt là cán bộ cấp xã, vừa là người triển khai chủ trương XDNTM đến người dân, vừa là người trực tiếp thực hiện. Thực tiễn sau gần một năm triển khai các lớp bồi dưỡng cho thấy, nơi nào, địa phương nào cấp ủy, chính quyền, lãnh đạo chủ chốt nhận thức sâu sắc và có thái độ chỉ đạo quyết liệt thì công tác bồi dưỡng cán bộ đạt hiệu quả càng cao và kết quả triển khai chương trình mục tiêu quốc gia ngày càng có những chuyển biến tích cực và mang tính bền vững. Đội ngũ cán bộ được trang bị đầy đủ kiến thức để tổ chức thực hiện mục tiêu Chương trình quốc gia XDNTM, đồng thời là hạt nhân tuyên truyền có sức lan tỏa và đầy tính thuyết phục, nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi quá trình thực hiện đang bước vào giai đoạn cao trào. 

Hai là, việc tổ chức các lớp bồi dưỡng trong hai năm 2013 và 2014 là những lớp đầu tiên, mang tính chất đại trà, phổ biến, vì vậy cách thức tổ chức lớp bồi dưỡng, đối tượng học viên, giáo trình với kiến thức truyền thụ, giáo án và phương pháp giảng dạy... như hiện nay là hợp lý. Tuy nhiên, mỗi giai đoạn triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM có những yêu cầu khác nhau, ngày càng cao. Vì vậy, bản thân bộ tài liệu cũng cần được thường xuyên chỉnh lý, bổ sung cho phù hợp với từng giai đoạn trong tiến trình XDNTM. Có thể, trong những giai đoạn tiếp theo, cần bổ sung, chỉnh lý bộ tài liệu này theo hướng cập nhật các chủ trương, chính sách mới; tinh giản về nội dung, giảm bớt một số chuyên đề, rút ngắn thời lượng từng chuyên đề và thời gian cho mỗi khóa bồi dưỡng. Đồng thời, tùy yêu cầu nhiệm vụ và thực tiễn đặt ra, cần phải thay đổi cách thức tổ chức các lớp; lựa chọn, mở rộng đối tượng học viên; xây dựng lại giáo án, thay đổi phương pháp truyền đạt... cho phù hợp, nhằm đạt được hiệu quả cao nhất trong công tác bồi dưỡng cán bộ XDNTM.

Ba là, các chính sách từ Trung ương và mỗi địa phương trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo XDNTM được bổ sung, thay đổi liên tục, vì vậy, đội ngũ giảng viên phải thường xuyên cập nhật thông tin, nắm bắt các chủ trương, chính sách về XDNTM; tăng cường bám sát thực tiễn, tiếp cận với cơ sở. Một mặt là để làm phong phú nội dung bài giảng, tính thuyết phục khi truyền đạt, nhưng điều quan trọng nữa là nhằm cập nhật thông tin từ thực tiễn để kiểm nghiệm lý thuyết đã giảng dạy, hệ thống hóa kiến thức, bổ sung giáo án, điều chỉnh phương pháp giảng dạy... Thực tiễn XDNTM chuyển biến rất nhanh, nên việc bổ sung, cập nhật bài giảng phải được tiến hành thường xuyên. Chương trình bồi dưỡng kiến thức về XDNTM sẽ trở nên bất cập, không còn ý nghĩa nếu nội dung truyền đạt không bám sát và theo kịp sự chuyển biến của thực tiễn.

Bốn là, cấp ủy, chính quyền, Ban Chỉ đạo XDNTM các huyện cần khẩn trương triển khai mở các lớp bồi dưỡng cán bộ XDNTM cho đối tượng học viên ở tuyến xóm. Đây là nhiệm vụ cấp bách, tiến hành càng sớm càng tốt. Chương trình mục tiêu Quốc gia XDNTM đã triển khai sang năm thứ tư, mặc dù vậy nhưng đội ngũ những người trực tiếp thực hiện, tổ chức, vận động người dân thực hiện thì vẫn chưa được trang bị những kiến thức lý luận cơ bản về nông thôn mới và cách thức tổ chức thực hiện chương trình này. Đây sẽ là một trong những lực cản, nguyên nhân quan trọng làm chậm trễ tiến độ hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu về XDNTM của các địa phương, đơn vị và của tỉnh đề ra.

Năm là, cần phải tiến hành các hoạt động sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm công tác bồi dưỡng cán bộ XDNTM thường xuyên, định kỳ tại từng địa phương và trên phạm vi toàn tỉnh. Hoạt động này một mặt sẽ giúp Ban chỉ đạo XDNTM, cấp ủy, chính quyền các cấp đánh giá đúng hiệu quả công tác bồi dưỡng cán bộ XDNTM, kịp thời rút kinh nghiệm trong quá trình tổ chức các lớp bồi dưỡng cũng như nắm bắt được thực trạng đội ngũ mà mình đang có, để có những giải pháp kịp thời bổ sung nhằm xây dựng lực lượng này với năng lực ngày càng hoàn thiện. Mặt khác, hoạt động sơ, tổng kết, rút kinh nghiệm cũng là một kênh quan trọng giúp các giảng viên, những người biên soạn chương trình bồi dưỡng nắm bắt thông tin, yêu cầu từ thực tiễn để bổ sung, chỉnh lý và hoàn thiện bộ tài liệu, giáo án giảng dạy các chuyên đề, đảm bảo ngày càng hoàn chỉnh hơn.

Hy vọng rằng các giải pháp nêu trên sẽ làm tăng tính hiệu quả trong việc đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ XDNTM cho trước mắt cũng như lâu dài, từ đó góp phần đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới.

Phạm Xuân Cảnh - Phó Hiệu trưởng Trường Chính trị Trần Phú