1. Tòa Trọng tài bác bỏ yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông:

 Ngày 12/7, Toà Trọng tài Thường trực được thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982 đã ra phán quyết cuối cùng về vụ kiện của Philippines với Trung Quốc. Phán quyết nêu rõ "không có cơ sở pháp lý nào để Trung Quốc đòi quyền lịch sử ở Biển Đông và cái gọi là "đường 9 đoạn" do Trung Quốc vẽ ra là trái với UNCLOS.” Đây là phán quyết quốc tế đầu tiên liên quan đến tranh chấp ở Biển Đông và đã nhận được sự hoan nghênh rộng rãi của cộng đồng quốc tế. 

2. Căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên

Năm 2016 mở màn với thông tin ngày 6/1 Bình Nhưỡng tuyên bố tiến hành thử thành công bơm nhiệt hạch, đánh dấu một bước tiến mới trong chương trình hạt nhân của Triều Tiên. Sau đó, nước này đã tiến hành nhiều vụ thử nghiệm tên lửa khác, kéo căng quan hệ vốn dĩ không mất êm đẹp với láng giềng Hàn Quốc, đẩy an ninh trên bán đảo bên bờ vực đe dọa. Mới nhất ngày 11/12 có thông tin cho rằng, Triều Tiên đang quán trình đạt được một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa mang vũ khí hạt nhân, có thể bắn tới Mỹ.

3. "Hồ sơ Panama" gây chấn động thế giới

Vụ rò rỉ tài liệu mật khổng lồ nhất từ trước tới nay, với hơn 11 triệu tài liệu được công bố, đã vén màn bí mật về các hoạt động trốn thuế và rửa tiền từ giữa thập niên 1970, liên quan tới hàng trăm nghìn công ty trên toàn cầu. 11,5 triệu tài liệu với sự vào cuộc của 100 tờ báo và 400 phóng viên tại 80 quốc gia gia vạch trần 215.000 công ty vỏ bọc nước ngoài và 14.153 khác hành có mối liên hệ bới hãng luật Mossack Foseca để trốn thuế, trong đó có hơn 140 chính trị gia, người nổi tiếng. Vụ việc đã gây chấn động cả thế giới, buộc chính quyền và cơ quan chức năng nhiều nước phải vào cuộc điều tra; nhiều quan chức, chính trị gia một số nước phải từ bỏ vũ đài chính trị.

4. Brexit - cuộc ly hôn sau 43 năm mặn nồng

Trong cuộc trưng cầu dân ý về lựa chịn ra đi hay tiếp tục ở lại Liên minh Châu Âu (EU) diễn ra vào ngày 23/6, có 52% cử tri Anh đã đồng thuận với phương án chấm dứt mối quan hệ hơn 4 thập niên với khối nước hùng mạnh 28 thành viên. Ngay lập tức, thị trường tài và dầu mỏ thế giới “sốc” mạnh. Thủ tướng David Cameron từ nhiệm và nhường ghế cho “người đàn bà thép” Theresa May. Thời hạn chót để nước Anh hoàn thành câu chuyên Brexit là tháng 10/2018 và các bên đang nỗ lực thúc đẩy tiến trình này. Dù không ít người nhận định vê Brexit là “vắng mợ chợ vẫn đông”, nhưng xét cho cùng EU vẫn phải thận trọng để tránh xảy ra hiệu ừng domino trong bối cảnh khủng hoảng toàn diện và chủa ngĩa dân túy lan rộng.

5. Chiến thắng bất ngờ của ứng cử viên tổng thống Mỹ Donald Trump:

Ngày 8/11, tỷ phú Donald Trump, một nhân vật có tư tưởng dân túy và chưa có kinh nghiệm chính trị, đã giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử tổng thống kịch tính nhất trong lịch sử nước Mỹ. Lần đầu tiên Mỹ có một tổng thống xuất thân từ giới doanh nhân. Những đường hướng chiến lược của ông Trump gây nhiều tranh cãi và khiến khó dự đoán về chính sách của chính quyền mới tại Mỹ. 

Cuộc chạy đua vào Nhà trắng với chiến thắng không gọi tên Hillarry Clinton, nhưng theo nhiều nhà bình luận quốc tế bà đã gặt hái khá nhiều thành tựu, nhất là khi trở thành người phụ nữ đầu tiên đại diện cho một chính đảng chạy đua vào ví trí chủ nhân Nhà Trắng kiêm Tổng tư lệnh xứ cờ hoa của thế giới.

6. Bất ổn an ninh tiếp tục ám ảnh toàn châu Âu

Hàng loạt vụ tấn công khủng bố đẫm máu xảy ra tại nhiều quốc gia châu Âu như Đức, Pháp, Bỉ, Thổ Nhĩ Kỳ…, với mức độ tàn bạo gia tăng, đã gây chấn động dư luận, đồng thời cho thấy những lỗ hổng an ninh cũng như sự hợp tác lỏng lẻo giữa các nước trong châu lục. Bên cạnh "bóng ma" khủng bố, cuộc khủng hoảng di cư dai dẳng, những rối ren chính trị sau cuộc đảo chính bất thành ở Thổ Nhĩ Kỳ, cùng với những lo ngại về chính sách của chính quyền mới tại Mỹ... đang đặt Liên minh châu Âu trước những thách thức an ninh được coi là lớn nhất kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai.

7. Biến đổi khí hậu và dịch bệnh ngày cành diễn ra phức tạp

Sau khi được gần 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có những nước phát thải nhiều nhất thế giới, như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ... phê chuẩn, Hiệp định Paris chính thức có hiệu lực từ ngày 4/11, sớm hơn nhiều so với dự kiến. Điều này cho thấy sự nhận thức rõ rệt hơn về hiểm họa mà biến đổi khí hậu gây ra. Điển hình và mới nhất là đợt El Nino kéo dài từ cuối năm 2015 đến đầu năm 2016, gây ra những hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng kỷ lục tại Nam Á, cháy rừng tại Đông Nam Á, lũ lụt nghiêm trọng ở Mỹ Latinh.

Từ đầu năm 2016, virus Zika, tác nhân gây nhiều bệnh hiểm nghèo, đã lây lan mạnh tại hàng chục quốc gia và vùng lãnh thổ ở Mỹ Latinh và Caribe, buộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phải ban bố tình trạng khẩn cấp. Tiếp đó, dịch đã lan sang cả Mỹ, Canada, một số nước châu Âu và một loạt nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Hiện vẫn chưa có vaccine phòng ngừa cũng như thuốc điều trị hữu hiệu loại virus này.
8. Cuộc chiến chống IS ngày càng quyết liệt

Năm 2016 chứng kiến những diễn biến mới đầy lạc quan trong cuộc chiến chống khủng bố, đặc biệt là trên mặt trận chống lực lượng Hồi giáo (IS) tự xưng tại Irap và Syria. Với sự hỗ trợ của quân đội Nga, sau hơn một năm mở các chiến dịch tấn công, cuối tháng 12, quân chính phủ Syria đã giành lại kiểm soát gần như hoàn toàn Aleppo, thành phố chiến lược lớn thứ 2 của Syria, cũng là thành trì của phe nổi dậy. Diễn biến này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong cuộc xung đột kéo dài gần 6 năm qua giữa các lực lượng ủng hộ Chính phủ Syria với các nhóm khủng bố và phe đối lập.

Mới nhất, Mỹ tuyên bố điều thêm 200 chuyên gia, chuyên viên tháo gỡ bom mìn tới trợ giúp Syria dành lại thành phố Raqqua – thành phố được xem là thành trì chủ chốt của IS. Dưới thời Tổng thống mới của nước Mỹ, người ta kỳ vọng chống khủng bố vẫn tiếp tục là ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của cường quốc số 1 thế giới.

9. Colombia đạt thoả thuận hoà bình lịch sử:

Sau gần 4 năm đàm phán khó khăn, ngày 26/9, Chính phủ Colombia và Lực lượng vũ trang Cách mạng Colombia (FARC) đã ký kết thoả thuận hoà bình, chấm dứt 52 năm xung đột, mở ra cơ hội cho hòa bình, hòa giải dân tộc ở nước này. Sau khi bị bác bỏ trong cuộc trưng cầu ý dân, thoả thuận sửa đổi giữa hai bên đã được ký kết ngày 24/11 và được Quốc hội Colombia chính thức thông qua ngày 1/12. Thỏa thuận được đánh giá là hình mẫu giải quyết các cuộc xung đột ở nhiều quốc gia khác, như Syria, Yemen và Nam Sudan... Với những đóng góp cho việc ký văn kiện lịch sử này, Tổng thống Colombia J.M.Santos đã được trao giải Nobel Hoà bình năm 2016. 

10. Lãnh tụ cách mạng Cuba Fidel Castro qua đời:

Nhà cách mạng vĩ đại và kiệt xuất của thế kỷ XX, người bạn lớn thân thiết của nhân dân Việt Nam, đã qua đời ngày 26/11, ở tuổi 90. Fidel Castro, người tập hợp và lãnh đạo các lực lượng cách mạng Cuba và sáng lập Nhà nước XHCN đầu tiên tại Tây bán cầu, đã trở thành huyền thoại không chỉ trong lịch sử Cuba, mà còn của cả Mỹ Latinh và thế giới. Tang lễ của ông đã được Nhà nước Cuba tổ chức theo nghi thức quốc tang trong 9 ngày; nhiều hoạt động tượng niệm để tỏ lòng tôn kính đối với vị lãnh tụ lịch sử của cách mạng Cuba đã được tổ chức trọng thể trên thế giới. Tạp chí Time năm 2012 đã bầu Castro là 1 trong 100 nhân vật gây ảnh hưởng lớn nhất mọi thời đại. Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam đã tuyên bố tổ chức quốc tang tưởng nhớ nhân vật đã trở thành tượng đài vào lịch sử thế giới.

 P.V (tổng hợp)