Ngay từ những ngày đầu Chương trình xây dựng NTM được khởi động trên địa bàn, ngành Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) huyện Cẩm Xuyên đã chủ động, tích cực vào cuộc một cách quyết liệt với quyết tâm hoàn thành hai tiêu chí của Ngành, góp phần thực hiện thành công Chương trình xây dựng NTM ở địa phương. Để làm được điều đó, trước hết Ngành đã tổ chức phổ biến chủ trương của Đảng và Nhà nước về Chương trình xây dựng NTM, nông nghiệp, nông dân và nông thôn trong cán bộ, giáo viên, học sinh, đồng thời phối hợp với các ngành chức năng xây dựng kế hoạch thực hiện các tiêu chí về trường học và giáo dục một cách cụ thể, khoa học thực hiện đến hết năm 2020 phù hợp với điều kiện của từng địa phương, đơn vị trong từng giai đoạn cụ thể.

Ông Đặng Quốc Hiền - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Cẩm Xuyên cho biết “Từ khi có chủ trương của trên, Phòng GD&ĐT huyện đã thành lập Tổ công tác chỉ đạo xây dựng NTM, thường xuyên bám sát kế hoạch của UBND huyện, Văn phòng điều phối NTM huyện để chỉ đạo các trường học trên địa bàn thực hiện hoàn thành tiến độ mục tiêu đặt ra. Phối hợp với địa phương và các nhà trường chủ động rà soát theo các tiêu chí 5 và 14 để có kế hoạch đẩy nhanh tiến độ các hạng mục chưa đạt yêu cầu. Thường xuyên tuyên truyền, vận động cán bộ, giáo viên, nhân viên trong toàn Ngành tích cực hưởng ứng và tham gia công tác tuyền truyền vận động thực hiện chương trình NTM cũng như các cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư gắn với xây dựng nông thôn mới”, phong trào thi đua “Toàn tỉnh chung sức xây dựng nông thôn mới”.

Tổ công tác chỉ đạo xây dựng NTM cũng đã thành lập Đoàn kiểm tra nhằm rà soát, đánh giá mức độ đạt về các nội dung trong 2 tiêu chí 5 và 14 tại 5 xã điểm của huyện (Cẩm Bình, Cẩm Thành, Cẩm Thăng, Cẩm Yên, Cẩm Nam). Thường xuyên tuyên truyền, quán triệt sâu rộng trong giáo viên và học sinh tham gia, hưởng ứng các phong trào xây dựng cơ sở hạ tầng NTM tại nơi ở và địa phương nơi trường đứng chân, như: làm đường giao thông nông thôn, giao thông thủy lợi nội đồng, giải tỏa hành lang giao thông, làm vệ sinh môi trường, trồng cây xanh vào dịp tết Nguyên đán… Đồng thời, xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các trường học ở các xã đứng ra nhận quản lý và trồng cây xanh hai bên lề các trục đường chính của xã. Là đơn vị được Thường trực Huyện ủy phân công phụ trách, chỉ đạo địa bàn xã Cẩm Minh, ngành GD&ĐT huyện Cẩm Xuyên đã vận động từ nguồn đóng góp ủng hộ trong toàn ngành được 45 triệu đồng, góp sức với chính quyền và nhân dân trong công cuộc xây dựng nông thôn mới tại địa phương. 

Để nâng cao chất lượng giáo dục, ngoài việc kết hợp các phong trào thi đua dạy tốt, học tốt; xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, trường học thân thiện, học sinh tích cực; hướng nghiệp, dạy nghề cho con em… thì hệ thống cơ sở vật chất như trường, lớp, phòng thực hành, phòng chức năng… phục vụ công tác giáo dục trên địa bàn huyện cũng ngày càng được quan tâm xây dựng. Song song với các hoạt động tuyên truyền, vận động và chung tay với các địa phương xây dựng NTM, các nhà trường cũng đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền xã về điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường để có phương án bổ sung, sửa đổi, xây dựng quy hoạch tổng thể theo tiêu chí 05. Nhờ vậy, trong năm học 2012 - 2013 đã huy động được 36.786.000.000 đồng vào xây dựng, tu sửa, nâng cấp cơ sở vật chất trường lớp. Cảnh quan các trường ngày một xanh, sạch, đẹp, an toàn. Qua 4 năm phát động, đến nay 100% diện tích các trường đã được phủ kín cây xanh. Ngành cũng đã đầu tư 1.645.000.000 đồng mua sắm trang thiết bị, đồ dùng dạy học. Mua mới 9.183 cuốn sách tham khảo các loại với số tiền 464.800.000đ. 100% trường đã nối mạng internet, 60 trường có máy Scan, 35 trường có máy Photocoppy, có 131 máy tính xách tay và 742 máy tính để bàn; 42 trường có phòng học tin học đảm bảo yêu cầu. Tính đến nay, toàn huyện có 76 trường (Mầm non: 27, Tiểu học: 27, THCS: 17; THPT: 5) và 1 Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp&Dạy nghề với tổng số 1.069 phòng học (trong đó 662 phòng học cao tầng, 376 phòng học kiên cố); 27/27 xã, thị trấn đều có Trung tâm học tập cộng đồng hoạt động hiệu quả. 

Cơ sở vật chất được quan tâm đầu tư, xây dựng đã tạo điều kiện cho cán bộ, giáo viên, học sinh yên tâm dạy tốt, học tốt. Đến nay, toàn huyện có 48 trường thuộc các bậc học đạt trường chuẩn quốc gia. Công tác phổ cập giáo dục được quan tâm, trong đó, bậc học Mầm non được công nhận đạt chuẩn quốc gia về phổ cập trẻ 5 tuổi. Bậc học Tiểu học duy trì tốt chuẩn quốc gia về phổ cập đúng độ tuổi; huy động trẻ 6 tuổi vào lớp 1 đạt 99,9%; 100% học sinh hoàn thành chương trình tiểu học vào học lớp 6 tại các trường THCS. Các tiêu chí chuẩn quốc gia phổ cập THCS được củng cố ngày càng vững chắc. Tỉ lệ tốt nghiệp THCS năm học 2011 - 2012 đạt 96,4% . Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS học lên THPT và tham gia học nghề duy trì ổn định hằng năm trên 85%. Thực hiện lộ trình xây dựng NTM của Ngành, hiện có 2 đơn vị đạt vững chắc 2 tiêu chí NTM là Giáo dục Cẩm Bình và Giáo dục Cẩm Thành. Nhìn chung, hệ thống trường lớp trên địa bàn huyện đã cơ bản đáp ứng được việc huy động số học sinh trong độ tuổi đến trường; tỷ lệ học sinh lưu ban, bỏ học giảm; đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên đảm bảo số lượng và chất lượng theo yêu cầu thực tế. 

Tuy nhiên, để thực hiện đúng lộ trình xây dựng NTM theo tiêu chí 05 và 14, ngành GD&ĐT huyện Cẩm Xuyên vẫn còn có một số khó khăn: Việc đầu tư kinh phí xây dựng, trang thiết bị dạy học đồng bộ cho các trường đạt chuẩn quốc gia đang là một khó khăn lớn cho các xã trên địa bàn. Nguồn đầu tư chủ yếu từ đóng góp của nhân dân nên ảnh hưởng không nhỏ tới tiến trình kiên cố hóa, hiện đại hóa các trường học. Một số trường Tiểu học, THCS do mới sáp nhập chưa ổn định về địa điểm, thiếu cơ sở vật chất gây ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ chung. Tỷ lệ học sinh sau khi học xong THCS tham gia học nghề chưa nhiều do hệ thống trường nghề chưa hấp dẫn đối với người học, thiếu tổ chức trung gian liên kết giữa thị trường việc làm với học viên sau khi hoàn thành lớp đào tạo nghề và công tác phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh chưa mạnh mẽ …

Hai tiêu chí thuộc về lĩnh vực giáo dục có vị trí quan trọng, ngoài việc xây dựng nền tảng tri thức, nhận thức, nhân cách cho học sinh, giúp các em có được những định hướng nghề nghiệp trong tương lai, còn tích cực góp phần làm nên thành công chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM ở địa phương. Bởi vậy, ngoài việc động viên cả hệ thống ngành giáo dục Cẩm Xuyên vào cuộc, Phòng GD&ĐT huyện cũng đã đề nghị Ban chỉ đạo xây dựng NTM huyện, UBND huyện tăng cường tham mưu với Ban chỉ đạo xây dựng NTM cấp tỉnh chú trọng đầu tư cơ sở vật chất trường lớp; đưa nguồn vốn dự án về cho các đơn vị trường học vùng khó khăn, trường sáp nhập, trường trọng điểm,… Phát động phong trào toàn xã hội vào cuộc cùng ngành Giáo dục xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, sáp nhập trường, gắn chuyển đổi trường Mầm non sang công lập với xây dựng trường chuẩn quốc gia. Tham mưu trong việc mở lớp đào tạo nghề cho học sinh sau khi học xong THCS, có chương trình đào tạo nghề cho người dân một cách quy mô, có chất lượng, đáp ứng thực tiễn trong lao động sản xuất. Phát huy cao độ vai trò của các Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp và Dạy nghề tại của huyện. Đưa việc xây dựng NTM vào công tác thi đua, khen thưởng trong hệ thống trường học … 

Đức Cường – Lê Huấn (Tạp chí Văn hoá Hà Tĩnh)