Không phải không có lý khi huyện quyết tâm rút ngắn thời gian xuống 1 năm về xây dựng NTM ở xã Sơn Kim 1. Bởi cho đến nay, hệ thống hạ tầng cơ sở ở Sơn Kim 1 khá hoàn thiện và đồng bộ. Các trường học, trạm y tế đều đạt chuẩn; đặc biệt là hệ thống giao thông dài gần 40 km đã được phủ kín trên địa bàn xã. Đây không phải là những việc thực hiện trong vài năm mà là cả một quá trình xã “đi tắt đón đầu” từ hơn 5 năm về trước.

Đặc biệt, Sơn Kim 1 đã đạt mức thu nhập bình quân trên 50 triệu đồng/người vào năm 2013. Tuy nhiên, “mức thu nhập này là không bền vững, năm nay có thể đạt nhưng những năm tiếp theo thì rất khó xác định. Thế nên, xã vẫn ấn định mức thu nhập bằng một con số khiêm tốn với… trên 22 triệu đồng/người/năm” - Chủ tịch UBND xã Sơn Kim 1 Nguyễn Sỹ Luận băn khoăn.

Đáng nói là các tiêu chí Sơn Kim 1 đã đạt được đều nằm ở chỉ số cao và bền vững. Đơn cử như tiêu chí số 3 (thủy lợi), hệ thống thủy lợi đáp ứng nhu cầu tưới cho 1.005 ha lúa và nuôi trồng thủy sản; hoặc như tiêu chí số 13 (hình thức tổ chức sản xuất), trên địa bàn xã có 3 HTX, 1 tổ hợp nuôi hươu, 27 doanh nghiệp…

Như vậy, với 2/3 tiêu chí đã hoàn thành, không ít người cho rằng, việc thực hiện các tiêu chí còn lại nếu quyết tâm xã Sơn Kim 1 sẽ cán đích theo đúng lộ trình. Tuy nhiên, khách quan nhìn nhận, các tiêu chí mà xã đang “nợ” lại là những tiêu chí không thể đẩy nhanh “tiến độ”. Chẳng hạn như tiêu chí số 18 - hệ thống tổ chức chính trị - xã hội vững mạnh. Trong số 22 cán bộ, công chức của xã hiện vẫn còn 4 cán bộ chưa đạt chuẩn. Thêm nữa, tiêu chí văn hóa ở thời điểm hiện tại chỉ đạt 44%...

Tuy nhiên, khó khăn nhất lại nằm ở việc quy hoạch lại nghĩa trang. Toàn xã hiện có 7 nghĩa trang nằm rải rác với khoảng cách từ 4-5 km. “Quy về một mối” không đơn thuần chỉ là bỏ vốn đầu tư xây dựng rồi quy tập, mà vấn đề này rất nhạy cảm liên quan đến phong tục, tập quán tâm linh.

Chưa hết, an ninh chính trị là vấn đề luôn làm “đau đầu” hệ thống chính trị của xã. Cửa khẩu quốc tế Cầu Treo là một trong những cửa khẩu sôi động và là cửa ngõ mời chào các nhà đầu tư. Nếu xét về khía cạnh kinh tế thì đây là cơ hội và điều kiện lý tưởng để ngành TM-DV của vùng đất có mật độ dân số dày đặc 150 m2/người tăng tốc. Nhưng đó cũng là yếu tố bất lợi nếu nhìn về lĩnh vực an ninh. Toàn xã hiện có 60 đối tượng nghiện hút.

Xác định được những khó khăn đó, Sơn Kim 1 đã đặt quyết tâm thực hiện các tiêu chí còn lại ngay từ bây giờ. Theo đó, phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 6,25% xuống dưới 5% vào cuối năm 2014; phấn đấu từ 75-80% hộ đạt gia đình văn hóa; quy hoạch nghĩa trang đảm bảo phù hợp với đặc điểm của từng vùng… Đặc biệt, với sự hỗ trợ của huyện Hương Sơn, xã Sơn Kim 1 sẽ hoàn thành quy hoạch khu chăn nuôi lợn tập trung quy mô 45 ha tại khu vực Khe Dầu. Hiện có 7 hộ đăng ký xây dựng khu chăn nuôi liên kết với CPI và 2 hộ sau khi đầu tư xây dựng đã xuất chuồng 2-3 lứa với mức thu nhập sau khi trừ các khoản từ 120-150 triệu đồng/lứa.

Thời gian không còn nhiều và chặng đường đi tới còn gập ghềnh nhưng Sơn Kim 1 không cảm thấy đơn độc khi chính quyền huyện Hương Sơn luôn đồng hành. Chủ tịch UBND huyện Võ Văn Phúc khẳng định: “Huyện đã chỉ đạo các phòng, ban giúp đỡ các nguồn lực; đồng thời kêu gọi con em khắp mọi miền Tổ quốc chung tay góp sức với quê hương. Huyện sẽ làm tất cả trong khả năng của mình vì mục tiêu Sơn Kim 1 cán đích NTM vào cuối năm nay”.