Cán bộ nào, phong trào ấy

Gia Phố là xã điểm NTM của T.Ư nên nhận được sự đầu tư khá lớn về nguồn lực (trên 100 tỷ đồng). Đó là động lực quan trọng để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân nơi đây triển khai thực hiện và đã đạt những kết quả nhất định trong thời gian qua. Tuy nhiên, đến cuối năm 2013, xã vẫn còn nợ 2 tiêu chí, đó là trường học và hệ thống tổ chức chính trị xã hội vững mạnh. Cả 2 tiêu chí này đều có nguyên nhân trực tiếp từ đội ngũ cán bộ xã. Bà Nguyễn Thị Minh - Chủ tịch UBND xã Gia Phố thừa nhận, việc chưa hoàn thành kịp tiêu chí trường học, nguyên nhân cơ bản là do sự chủ quan (!) Đáng nói hơn, tiêu chí hệ thống chính trị vững mạnh hoàn toàn không thể đạt, bởi đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã bị cách chức do thực hiện chi tiêu trái quy định...

Tương tự như vậy, xã Xuân Viên (Nghi Xuân) cũng không thể hoàn thành 19 tiêu chí NTM khi Chủ tịch UBND xã phạm tội “lạm dụng chức vụ và quyền hạn trong thực hiện công vụ”. Sự cố này khiến Xuân Viên giẫm chân tại chỗ trong một thời gian dài và đành chấp nhận ra khỏi nhóm xã điểm trên cả 2 mốc về đích: 2013 và 2014.

Còn ở xã Thạch Tân (Thạch Hà) và Sơn Châu (Hương Sơn) - những địa phương khá vững và đồng đều trong thực hiện các tiêu chí, song đến chặng nước rút, lại “vướng” những điểm nhỏ trong tiêu chí giao thông và môi trường. Là những địa phương đi đầu trong việc huy động sức dân làm GTNT và đạt kết quả cao, nhưng chỉ bởi một chút “chùng tay” trong chỉ đạo, đôn đốc, tiến độ thực hiện các phần việc của tiêu chí giao thông ở Thạch Tân và Sơn Châu đã không kịp thời gian. Đặc biệt, cả 2 địa phương này đều bị đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đánh giá thấp, bởi từ đội ngũ cán bộ lãnh đạo địa phương đến người dân đều chưa có ý thức sâu sắc về môi trường sống NTM; chưa dành công sức xây dựng, chỉnh trang diện mạo các khu dân cư.

Bài học của Thạch Tân và Sơn Châu đúc rút được đó là cán bộ xã phải thực sự tâm huyết, cụ thể trong từng tiêu chí, từng phần việc và không thể làm theo kiểu phong trào bởi xây dựng NTM là cuộc cách mạng bền bỉ, lâu dài và liên tục.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đình Sơn nhiều lần khẳng định, cán bộ là yếu tố hàng đầu và hệ thống chính trị cơ sở đóng vai trò quyết định trong việc tổ chức, thực hiện chương trình xây dựng NTM. Cán bộ nào, phong trào ấy - bài học này đã thể hiện rõ trong thực tiễn chương trình NTM khi cùng một chủ trương, nguồn lực đầu tư giống nhau, có xã đã bứt phá hoàn thành 19 tiêu chí trước mốc kế hoạch 1-2 năm, trong khi đó lại có những địa phương lỡ hẹn ngày về đích.

Đi từ gốc rễ

Có thể nói, trong nhóm 7 xã “lỡ hẹn” về đích NTM năm 2013, Hương Minh (Vũ Quang) là xã đột phá nhất trong việc xây dựng và phát triển các mô hình sản xuất từ quy mô nhỏ đến lớn. Là xã miền núi có tiềm năng, lợi thế trong phát triển chăn nuôi, trồng cây lâm nghiệp, cấp ủy đảng, chính quyền đã phát động cuộc “cải tổ” từ tư duy sản xuất manh mún, nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung liên kết quy mô lớn. Với vai trò đầu tàu “cán bộ gương mẫu đi trước”, Bí thư Đảng ủy Phan Văn Đức đã tiên phong khai phá vùng đất hoang thành một khu trang trại chăn nuôi lợn tập trung quy mô 1.000 con/lứa liên kết với Công ty CP Chăn nuôi Mitraco.

Mặc dù xã đã đầu tư hàng trăm triệu đồng xây dựng hạ tầng đường, điện, hỗ trợ người dân phát triển thêm vùng chăn nuôi tập trung ở xóm Đông Mỹ (Cẩm Thành) với diện tích 4 ha, nhưng sau 1 năm chuồng trại được xây xong, DN và người dân vẫn không tìm được tiếng nói chung để liên kết sản xuất. 

Hiệu quả kinh tế trang trại tổng hợp của đảng viên Phan Văn Đức đã tạo hiệu ứng mạnh đến nhiều hộ dân trong xóm, trong xã. Đến nay, toàn xã đã có hàng trăm hộ phát triển trang trại vườn, rừng và xây dựng chuồng trại chăn nuôi lợn siêu nạc từ quy mô lớn đến vừa và nhỏ. Năm 2013, Hương Minh đã hoàn thành 16 tiêu chí NTM, trong đó 3 tiêu chí liên quan đến phát triển sản xuất đã hoàn thành là: hộ nghèo, thu nhập và hình thức tổ chức sản xuất. Trong khi đó, phần lớn các xã không về đích đúng kế hoạch đều bị đánh giá chưa thực sự quan tâm và đạt được kết quả vững chắc trong phát triển sản xuất - yếu tố được coi là gốc rễ của chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Xã ven đô Thạch Tân hội tụ nhiều yếu tố thuận lợi nhưng đến tận quý I/2014, khi soát xét lại toàn bộ các tiêu chí, việc khiến nhiều người trăn trở vẫn là các mô hình sản xuất quy mô vừa và lớn chỉ đếm trên đầu ngón tay. Để kịp “tiến độ”, huyện phải chỉ đạo ngành chuyên môn trực tiếp hỗ trợ nhân dân xuống giống bí vụ xuân trên diện tích quy hoạch trồng rau - củ - quả; chỉ đạo Trung tâm Nấm cho người dân “vay” giống để sản xuất không bị gián đoạn... Người dân ven đô không mặn mà với sản xuất nông nghiệp, đây là điểm nghẽn mà Thạch Tân vẫn chưa tháo gỡ được để khai thác tiềm năng, lợi thế của địa phương, thúc đẩy phát triển sản xuất một cách bền vững.

Đây cũng là câu chuyện ở xã Hương Trà (Hương Khê), nơi tập trung lực lượng cán bộ được hưởng lương hưu khá đông và số đông hộ dân bằng lòng với thu nhập từ nhận khoán chăm sóc chè cho Xí nghiệp Chè 20/4 chứ không có tư tưởng đầu tư những mô hình sản xuất hàng hóa quy mô lớn.

Còn ở xã Cẩm Thành (Cẩm Xuyên), địa phương từng là điển hình đầu tiên về chăn nuôi liên kết quy mô lớn với Mitraco, trong 3 năm thực hiện chương trình xây dựng NTM, hướng đi chủ đạo này không được phát huy và trở thành điểm nghẽn trong đề án phát triển sản xuất. Mặc dù xã đã đầu tư hàng trăm triệu đồng xây dựng hạ tầng đường, điện, hỗ trợ người dân phát triển thêm vùng chăn nuôi tập trung ở xóm Đông Mỹ với diện tích 4 ha, tuy nhiên, sau 1 năm chuồng trại được xây xong, doanh nghiệp và người dân vẫn không tìm được tiếng nói chung để liên kết sản xuất.

“Công ty không chấp nhận liên kết vì cho rằng, chúng tôi chưa xây dựng xong hệ thống thoát thải đạt chuẩn vệ sinh môi trường. Nhưng khi chúng tôi yêu cầu công ty ký kết hợp đồng liên kết làm cơ sở để hộ chăn nuôi tiếp tục đầu tư hoàn thành hạng mục công trình còn lại thì lại không nhận được sự đồng ý. Bởi vậy, trong những dãy chuồng quy mô nuôi 300 con đã được xây xong, mỗi hộ chỉ tự đầu tư nuôi mỗi lứa vài chục con”, ông Nguyễn Đình Điểm - Tổ trưởng Tổ hợp tác Đông Mỹ cho biết.

Chưa tâm huyết với phát triển sản xuất cũng chính là điều mà xã điểm T.Ư Gia Phố luôn bị phê bình trong nhiều cuộc kiểm tra, đánh giá của tỉnh đối với việc thực hiện chương trình xây dựng NTM ở địa phương. Số tiền đầu tư lớn từ các nguồn ngân sách đã giúp địa phương cải thiện rõ rệt cơ sở hạ tầng nhưng lại chưa đi sâu vào được bài toán sản xuất, thu nhập của người dân, chưa mở ra các hướng phát triển kinh tế bền vững để xã miền núi có cơ hội bắt nhịp với miền xuôi.

(Còn nữa...)