Thực hiện chủ trương XD NTM, cấp ủy đảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở xác định công tác tuyên truyền, vận động phải đi trước một bước; xây dựng Đề án, quy hoạch và thực hiện quản lý quy hoạch, phát triển sản xuất nâng cao nhanh đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân là khâu then chốt; xây dựng NTM phải được tiến hành đồng bộ, thường xuyên, toàn diện, kịp thời và có chính sách ưu tiên các nguồn lực trọng tâm, trọng điểm. Tập trung tuyên truyền sâu rộng để mỗi cán bộ, đảng viên và người dân hiểu vị trí, tầm quan trọng của việc thực hiện chương trình XD NTM và xác định được chính người dân là chủ thể trong quá trình xây dựng này. Ban Thường vụ Huyện ủy đã chỉ đạo tổ chức triển khai, thực hiện tốt quy chế dân chủ cơ sở; xây dựng quy chế, cơ chế phối hợp giữa các ban, ngành đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội để nhằm tập hợp sức mạnh của cả hệ thống chính trị, huy động mọi nguồn lực cho XD NTM. Phát huy vai trò của MTTQ và các đoàn thể nhân dân để động viên sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân và huy động mọi nguồn lực đẩy mạnh phong trào XD NTM; tổ chức cho nhân dân tham gia ý kiến và xây dựng quy hoạch, xây dựng đề án, tham gia xây dựng các cơ chế, chính sách của từng địa phương, cơ chế huy động đóng góp của nhân dân, những việc nhân dân được biết, được bàn, được làm và quyền lợi được hưởng. Vai trò giám sát của nhân dân, của Ban giám sát cộng đồng đối với các dự án, các công trình, các nguồn vốn đầu tư được tăng cường, nhằm tăng hiệu quả, chất lượng, tránh lãng phí trong việc sử dụng các nguồn lực, các nguồn vốn của chương trình mục tiêu quốc gia XD NTM. Phát huy vai trò dân chủ của các tổ chức, các thành viên trong hệ thống chính trị để đề xuất, xây dựng được các cơ chế chính sách hỗ trợ, khuyến kích động viên, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của nhân dân. Một số chính sách kích cầu được các địa phương, đơn vị hưởng ứng tích cực: như hỗ trợ mỗi xã 5 tấn xi măng đổ cột mốc chỉ giới giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, hỗ trợ 100 tấn xi măng cho 1km đường nội đồng, 20 tấn xi măng cho 1km kênh mương cứng. Từ đầu năm đến nay toàn huyện thi công được 23.093m đường giao thông nội đồng, 16.100m đường giao thông nông thôn và 19.721m kênh mương cứng.

Cấp ủy các cấp đã chỉ đạo việc công khai dân chủ, tạo sự minh bạch, khách quan. Quy hoạch nông thôn mới được duyệt treo công khai tại trú sở UBND các xã và hội quán các thôn xóm. Lấy ý kiến đóng góp của người dân về việc quy hoạch và xây dựng bổ sung, hoàn thiện hương ước, quy ước thôn xóm trên cơ sở đặt nhiệm vụ XD NTM làm điểm nhấn. Để có các quy định cụ thể về phát huy quyền làm chủ của nhân dân, cấp uỷ các cấp đã thực hiện phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân được hưởng lợi từ việc tổ chức triển khai thực hiện XD NTM, do đó đã tạo được sự đồng thuận trong nhân dân.

Phân công, giao trách nhiệm cho MTTQ, các đoàn thể nhân dân, các tổ chức chính trị xã hội đảm nhận từng công việc, từng khâu, từng tiêu chí cụ thể của chương trình với hình thức tự nhận, tự đăng ký của các tổ chức để chủ động hướng dẫn, tổ chức giúp đỡ đoàn viên, hội viên gương mẫu đi đầu trong thực hiện. Trong đó, MTTQ với việc tiếp tục nâng cao chất lượng cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư trong giai đoạn thực hiện XD NTM; hình thành và nhân rộng các khu dân cư nông thôn mới, khu dân cư tiêu biểu gắn với việc triển khai và thực hiện Chỉ thị 20-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ; Hội nông dân và Liên đoàn lao động với trách nhiệm đào tạo nghề cho lao động nông thôn, phấn đấu sớm hoàn thành tiêu chí đào tạo nghề, trước mắt ưu tiên cho các xã làm điểm của tỉnh, của huyện, có lộ trình hoàn thành trước năm 2015; Hội liên hiệp phụ nữ với chương trình chăn nuôi sạch, đảm bảo vệ sinh môi trường kết hợp với xây dựng bể Biogas, phát động gia đình hội viên làm nòng cốt trong phong trào thi đua xây dựng nhà đẹp, vườn đẹp; Hội cựu chiến binh gắn với trách nhiệm đi đầu trong chỉnh trang khu dân cư, xây dựng gia đình đạt tiêu chí gia đình nông thôn mới; Đoàn thanh niên với trách nhiệm phát huy vai trò xung kích trong giữ gìn vệ sinh môi trường, làm giao thông nông thôn, giao thông nội đồng; xây dựng các đoạn đường kiểu mẫu, đoạn đường thanh niên tự quản, đoạn đường em chăm.

Kết quả của phát huy quy chế dân chủ cơ sở đã huy động được sự tham gia đóng góp to lớn của các tầng lớp nhân dân. Thực hiện Thông tư 13, các đơn vị tư vấn đã kết hợp với các phòng, ban chuyên môn về làm việc chỉnh sửa Đồ án quy hoạch với 27/27 xã. Theo báo cáo của BCĐ Chương trình mục tiêu quốc gia XD NTM huyện, đến nay 27/27 xã đã hoàn thành công tác cắm mốc chỉ giới giao thông; 01 xã đạt 18/19 tiêu chí (Tùng Ảnh), 01 xã đạt 11 tiêu chí (Thái Yên); 7 xã đạt từ 7-10 tiêu chí với tổng nguồn vốn giải ngân trên 100 tỷ đồng.

Nhờ bàn bạc dân chủ, nhân dân đồng tình nên từ khi triển khai chương trình XD NTM đến nay đã có 1.760 hộ dân tại 22 xã tự nguyện hiến đất với tổng diện tích 167.425m², trong đó đất ở 8.550m², đất vườn 42.000m², đất nông nghiệp 102.487m², đất lâm nghiệp 8.382m², đất phi nông nghiệp 6000m² với tổng giá trị lên đến hàng trăm tỷ đồng; Trong đó năm 2012 có 552 hộ dân tại 10 xã hiến tặng 35.683m² đất (đất ở 5.721m², đất vườn 4.193m² đất nông nghiệp: 19.769m², đất phi nông nghiệp: 6.000m²  có 91 hộ tiêu biểu được UBND huyện khen thưởng, cấp giấy chứng nhận có thành tích đóng góp xây dựng công trình công cộng phục vụ triển khai chương trình XD NTM. Các xã Thái Yên, Đức Lạng, Đức Nhân, Tùng Ảnh là những địa phương có nhiều hộ dân tiêu biểu hiến tặng đất, công trình, vật kiến trúc, cây cối trên đất.

Hiện nay, toàn huyện đã có 116 doanh nghiệp, 75 HTX, tổ hợp tác; 14 hộ gia đình đăng ký và đang triển khai tổ chức chăn nuôi lợn siêu nạc tập trung, với quy mô 300 - 500 con/lứa, có hàng trăm hộ chăn nuôi hươu quy mô từ 3 - 5 con/hộ; tập trung xây dựng Cụm làng nghề -TTCN xã Trường Sơn, Thái Yên; HTX dịch vụ thương mại; công tác đào tạo nghề được quan tâm đúng mức; đã mở được 40 lớp đào tạo nghề cho 1653 lao động nông thôn… tất cả góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động, xoá đói, giảm nghèo bền vững và đặt nền móng ban đầu cho nền sản xuất hàng hoá nông nghiệp phát triển.

Đảng bộ và nhân dân huyện Đức Thọ nhận thức sâu sắc đưa quy chế dân chủ cơ sở đến với mỗi người dân là “chìa khoá vạn năng” trong thực hiện nhiệm vụ XD NTM, phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực, đoàn kết, quyết tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, phấn đấu đến năm 2020 huyện Đức Thọ trở thành huyện nông thôn mới.