Xác định vai trò quan trọng của khu dân cư, với phương châm sâu sát cơ sở, gần dân, trọng dân, nghe dân nói, nói dân hiểu và làm cho dân tin, trong những năm qua, Mặt trận Tổ quốc thành phố đã tập trung nhiều hoạt động hướng về cơ sở, khu dân cư, nhất là chỉ đạo tổ chức “Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc” tạo sức lan tỏa trong hệ thống chính trị và trong đời sống nhân dân. Nhờ đó, đã tập hợp, quy tụ được sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, tăng cường mối quan hệ gắn bó bền chặt giữa cấp ủy đ ảng, c hính quyền với nhân dân.

Ngày 18/11 -“ Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc” gắn với kỷ niệm n gày thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất Việt Nam ở khu dân cư được tập trung chỉ đạo, thực hiện có hiệu quả và thực sự là ngày hội lớn của toàn dân. Hàng năm, có 100% khu dân cư đã tổ chức tốt Ngày hội. Việc tổ chức Ngày hội được khuyến khích thực hiện theo hướng phát huy sự sáng tạo của mỗi khu dân cư tùy theo đặc điểm của mỗi khu dân cư để tổ chức phù hợp. Nội dung Ngày hội ngày càng đi vào chiều sâu, có hiệu quả thiết thực, tăng cường được mối đoàn kết trong cộng đồng dân cư. Thông qua các hoạt động cả phần lễ và phần hội , các khu dân cư đã đánh giá kết quả thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua trong năm, biểu dương những tập thể, cá nhân tiêu biểu trong thực hiện các Cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước, tôn vinh các gia đình đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa”. Cũng trong dịp này, Mặt trận Tổ quốc ( MTTQ ) thành phố đã tập trung hướng về cơ sở, phối hợp với các cấp ủy, chính quyền cơ sở tổ chức tốt các hoạt động, tham mưu cho Ban Thường vụ T hành ủy mời đoàn công tác của tỉnh, phân công các đồng chí lãnh đạo thành phố trực tiếp tham gia sinh hoạt với khu dân cư. Qua đó, tạo được niềm tin, thi đua sáng tạo trong từng cộng đồng dân cư, phát huy được vai trò tự quản, ý thức chủ động tích cực của cộng đồng. Đây cũng là dịp để nắm tâm tư , nguyện vọng của bà con nhân dân, là thực tiễn phong phú nhằm thắt chặt tình đoàn kết, gắn bó giữa cán bộ với nhân dân, đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ trong xây dựng khu dân cư.

M ặt trận Tổ quốc các cấp đã chú trọng công tác phát huy vai trò tích cực của người tiêu biểu, người có uy tín trong cộng đồng dân cư, trong các tôn giáo để tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tham gia hưởng ứng các phong trào thi đua, Cuộc vận động do Mặt trận phát động; đã tập hợp, đoàn kết các thành phần xã hội, tôn giáo và nhân dân phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, thách thức để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội , bảo đảm quốc phòng - an ninh , tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; củng cố niềm tin của các tầng lớp nhân dân vào sự nghiệp đổi mới của Đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền các cấp; từng bước làm cho chất lượng, phạm vi hoạt động của Mặt trận Tổ quốc được mở rộng và nâng cao. M ặt trận Tổ quốc đã có nhiều cố gắng trong đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, đa dạng hóa các hình thức tập hợp nhân dân, tập trung hướng mạnh các hoạt động về cơ sở, khu dân cư; chủ động xây dựng và tổ chức thực hiện sâu rộng, khá toàn diện và có hiệu quả các cuộc vận động, phong trào thi đua gắn với nhiệm vụ chính trị của từng địa phương, đơn vị. Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư” gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh đã trở thành phong trào thi đua thường xuyên, sôi nổi ở từng khu dân cư, từng hộ gia đình; xuất hiện nhiều mô hình tiêu biểu thể hiện sức vươn lên của các khu dân cư để xây dựng nông thôn mới, xây dựng đô thị văn minh. Đến tháng 9/2014 các tổ chức thành viên Mặt trận có số dư nợ lên tới 121,4 tỷ đồng, cho hơn 9.900 lượt người vay; thành lập được 135 tổ tiết kiệm huy động trên 3,5 tỷ đồng, giúp hàng trăm lượt hội viên vay vốn; tín chấp hơn 600 tấn phân bón cho nông dân vay phát triển sản xuất. Nhân dân đã tự nguyện hiến hàng chục nghìn mét vuông đất, hàng chục ngàn ngày công, trên 39 tỷ đồng để mở rộng đường giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, xây dựng công trình công cộng, góp phần tích cực vào việc xây dựng nông thôn mới. Năm 2013 xã Thạch Hạ đã hoàn thành 19/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới về đích theo đúng lộ trình đề ra. Năm 2014 phấn đấu đưa xã Thạch Môn về đích nông thôn mới, các xã còn lại đang đẩy nhanh tiến độ về đích theo đúng kế hoạch. Thông qua thực hiện các cuộc vận động, các phong trào thi đua, nhiều mô hình “Dân vận khéo” trong các tổ chức đoàn thể, các khu dân cư được xây dựng, tạo hiệu ứng sâu sắc trong xã hội. Tiêu biểu: Thành đoàn xây dựng mô hình “ C ưới văn minh tiết kiệm” , đoạn đường “ Thắp sáng đường quê” ; Hội L iên hiệp Phụ nữ thành phố với mô hình “ 5 không, 4 sạch ”; Hội C ựu chiến binh thành phố với mô hình “ Hội viên C ựu chiến binh - người công dân gương mẫu ” ; Hội nông dân với “ P hong trào làm kinh tế giỏi ” ;  Liên đoàn lao động thành phố đã xây dựng các tiêu chí “ Cơ quan công sở văn minh và người cán bộ đoàn viên công đoàn văn minh, lịch sự ”. N hiều địa bàn dân cư đã có cách làm hay, sáng tạo, xuất hiện nhiều mô hình, điển hình như: Tổ dân phố 3 phường Nam Hà “ Thực hiện văn hóa trong hội họp, trong công tác vệ sinh môi trường, an ninh trật tự và thực hiện nghĩa vụ công dân” ; “ Tổ dân phố không có rác, dòng sông xanh - sạch - đẹp ” ở T ổ 10 - phường Tân Giang; “ Tổ dân phố văn hóa, văn minh ” ở T ổ 4 - phường Nguyễn Du; “ Thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang ” ở xóm Nhật Tân - phường Thạch Linh; “ Tổ dân phố không sinh con thứ 3 ” ở T ổ dân phố Tiền Phong - phường Thạch Quý; “ Xứ đạo an toàn, đoàn kết, văn hóa ” ở xã Thạch Hạ… Bên cạnh tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực thực hiện tốt Quy chế quản lý đô thị, Quy chế quản lý cây xanh , Đề án “ Xã hội hóa công tác vệ sinh môi trường, thu gom rác thải”, t hành phố đã chỉ đạo các xã, phường xây dựng “Tuyến phố văn minh - đoạn đường tự quản” . Đến nay, t hành phố đã có 82 tuyến phố, đoạn đường được gắn biển và được các đoàn thể, tổ liên gia tự quản. Trên các tuyến đường này đã giảm đáng kể việc lấn chiếm vỉa hè, rác thải được thu gom và để đúng nơi qui định, trật tự an toàn giao thông được đảm bảo. Hiệu quả từ Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” ở 144 khu dân cư đã góp phần làm thay đổi diện mạo khu dân cư, đời sống nhân dân thực sự khởi sắc; danh hiệu gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa mỗi năm một tăng; việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội, mừng thọ tiến bộ theo tinh thần Chỉ thị 27 của Bộ C hính trị, Chỉ thị 20 của Ban T hường vụ T ỉnh ủy, Quyết định 31 của UBND tỉnh và Đề án “Nâng cao chất lượng nếp sống văn hóa, văn minh đô thị” của thành phố. Năm 2013, toàn thành phố có 72% xóm, phố văn hóa; 49 cơ quan, trường học văn hoá và 19.647 hộ gia đình văn hoá tỷ lệ đạt 85% gia đình văn hóa; 100% phường, xã có hệ thống truyền thanh; 144 khu dân cư có nhà văn hoá; bằng huy động sức dân, nhiều khu dân cư xây dựng được sân bóng đá, bóng chuyền, cầu lông; 100% khu dân cư đều xây dựng hương ước, quy ước và được phê duyệt, định kỳ có sửa đổi bổ sung để tổ chức thực hiện... Phong trào khuyến học, khuyến tài xây dựng xã hội học tập, gia đình hiếu học, dòng họ khuyến học... được các cấp, các ngành quan tâm. Hàng năm nhân dân đóng góp từ 5 - 6 tỷ đồng xây dựng cơ sở vật chất và các hoạt động trường học .

Đặc biệt, trong cuộc vận động "Ngày vì người nghèo", Mặt trận Tổ quốc các cấp cùng với Ban vận động “ Ngày v ì người nghèo” cùng cấp đã kêu gọi được nhiều tấm lòng sẻ chia, nhân ái của cộng đồng, hỗ trợ vốn, tạo việc làm cho nhiều hộ dân cải thiện nhà ở và vươn lên thoát nghèo. Chỉ tính riêng 5 năm gần đây , thực hiện cuộc vận động ủng hộ quỹ vì người nghèo, Mặt trận và các tổ chức thành viên đã tích cực vận động các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm, cán bộ công chức đóng góp được 7,4 tỷ đồng; xây mới và nâng cấp 684 nhà ở cho hộ nghèo, hộ chính sách với số tiền 3,5 tỷ đồng; thăm hỏi, tặng quà, hỗ trợ người nghèo khám chữa bệnh, hỗ trợ phát triển sản xuất… với số tiền 1,2 tỷ đồng , g óp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo từ xuống còn 3,49 % vào cuối năm 2013, trong đó có 4 phường tỷ lệ hộ nghèo dưới 2%, nhiều khu dân cư đã không còn hộ nghèo, đời sống của đại bộ phận nhân dân ngày càng được cải thiện, bộ mặt nông thôn, đô thị ngày càng khởi sắc. Ngoài ra, MTTQ và các đoàn thể đã quan tâm công tác an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa với tổng số trên 12.000 suất quà, trị giá 3,6 tỷ đồng. Các Cuộc vận động, phong trào từ thiện, nhân đạo đầy tính nhân văn này có ý nghĩa hết sức quan trọng, vừa tạo ra nguồn lực vật chất, nguồn lực tinh thần, vừa góp phần vun đắp, củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân trong thời kỳ đổi mới. Phối hợp thực hiện tốt Đ ề án “ Phát động toàn dân tham gia phòng ngừa tố giác tội phạm, cảm hóa giáo dục cải tạo người phạm tội tại gia đình và cộng đồng dân cư” và phong trào “Ba không” được triển khai, thực hiện nghiêm túc và bước đầu mang lại hiệu quả , các tai tệ nạn xã hội đã giảm nhiều so với những năm trước . Từ phong trào này, n hân dân và các Ban công tác Mặt trận đã phát hiện, cung cấp nguồn tin cho công an 963 lượt; tố giác các loại tội phạm 373 đối tượng; cảm hoá giáo dục tại cộng đồng dân cư 419 đối tượng; kiểm điểm trước dân là 424 đối tượng, giáo dục tại gia đình: 215 đối tượng. Đến nay , 121 Khu dân cư không có tệ nạn xã hội - ma túy; 126 khu dân cư không có tội phạm, góp phần giữ vững an ninh chính trị trật tự an toàn xã hội tại mỗi khu dân cư.

Vai trò của mặt trận các cấp trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, phát huy quyền làm chủ của nhân dân ngày càng được khẳng định, đã khơi dậy và phát huy tốt quyền làm chủ của nhân dân trong xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở. Đ ịnh kỳ Mặt trận Tổ quốc các cấp trong thành phố duy trì, phối hợp tổ chức các cuộc tiếp xúc cử tri với đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp. Mỗi năm có gần 80 cuộc tiếp xúc cử tri , với gần 16.000 lượt cử tri tham gia, gần 900 ý kiến, kiến nghị được tổng hợp gửi đến các cấp ủy đ ảng, chính quyền trả lời, giải quyết. Hiện nay, thành phố có 1 . 236 tổ liên gia, 856 thành viên tổ hòa giải, các mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân được các tổ liên gia, Ban công tác Mặt trận cơ bản hoà giải thành công, do đó giảm khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp và tăng cường đoàn kết ngay tại khu dân cư. Ban thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng đã được kiện toàn, hoạt động ngày càng hiệu quả, góp phần tạo sự đồng thuận cao trong nhân dân. Tăng cường các hoạt động giám sát đối với đại biểu dân cử, cơ quan nhà nước và cán bộ, đảng viên, công chức nơi cư trú gắn với việc thực hiện Quy định 76 của Bộ Chính; Quy định 47 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng; Chỉ thị 35, Kết luận số 05 , Chỉ thị 20 của Ban Thường vụ T ỉnh ủy, Quyết định 33 , 31 của UBND tỉnh. Từ đó, giúp cấp uỷ, chính quyền xử lý có hiệu quả những vấn đề đột xuất, những vướng mắc phát sinh từ cơ sở,... góp phần giữ vững ổn định chính trị, an toàn xã hội trên địa bàn thành phố.

Bên cạnh những kết quả được, phong trào ở khu dân cư vẫn còn có những khó khăn, hạn chế song phải khẳng định rằng thông qua các cuộc vận động của Mặt trận, các phong trào thi đua yêu nước tại khu dân cư đã khơi dậy mạnh mẽ tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau ở tất cả cộng đồng khu dân cư trong toàn thành phố xóa đói giảm nghèo; khối đại đoàn kết ngày càng được củng cố và mở rộng, quy chế dân chủ được phát huy, tạo nên sức mạnh nội bộ trong mỗi người dân, mỗi gia đình, tạo nên một nếp sống mới với tinh thần tương thân tương ái, đoàn kết cộng đồng, tình làng nghĩa xóm ngày càng được gắn bó mật thiết; chất lượng cuộc sống của nhân dân không ngừng nâng cao, các tai tệ nạn xã hội từng bước đẩy lùi, góp phần xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh; tạo sự phát triển bền vững trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Đồng thời, góp phần xây dựng hệ thống chính trị từ cơ sở trong sạch vững mạnh, tăng cường hơn nữa sự gắn bó bền chặt tình dân nghĩa Đảng./.

Nguyễn Thị Mai Thủy - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Thành phố Hà Tĩnh