Nhận thức rõ vai trò quan trọng của lực lượng DQTV. Trong những năm qua, thực hiện Nghị quyết chuyên đề về xây dựng lực lượng Dân quân tự vệ (DQTV) trong tình hình mới. Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh đã tích cực, chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy - HĐND - UBDND tỉnh tập trung xây dựng lực lượng DQTV theo hướng "vững mạnh, toàn diện, rộng khắp". Từ Bộ Chỉ huy đến các đơn vị cơ sở thường xuyên nâng cao chất lượng tổng hợp, tập trung xây dựng lực lượng cơ động tại chỗ và lực lượng rộng rãi với số lượng và tỉ lệ phù hợp, có cơ cấu tổ chức hợp lý, bảo đảm lực lượng DQTV có đủ các thành phần binh chủng, quy mô tổ chức biên chế phù hợp với từng địa phương, với tổ chức hành chính trên từng địa bàn dân cư và các loại hình tổ chức sản xuất, kinh doanh, như: xây dựng trung đội dân quân cơ động; trung đội binh chủng pháo binh, phòng không; trung đội dân quân biển… Các đơn vị binh chủng này đã từng bước hoạt động ổn định, vững chắc, nhất là từ khi thực hiện Luật DQTV (năm 2010). Đến nay, toàn tỉnh tỷ lệ DQTV đạt 1,69% so với dân số. Lực lượng DQTV là lực lượng đi đầu trong các phong trào ở đơn vị, địa phương, cơ sở, góp phần bảo đảm an ninh - quốc phòng địa phương, xây dựng và phát triển kinh tế xã hội ngày càng phát triển.

Để xây dựng lực lượng DQTV đạt chất lượng tốt, công tác tuyển chọn đã thực hiện ở các cấp chặt chẽ, nghiêm túc đảm bảo phẩm chất đạo đức tốt, có văn hóa, sức khỏe, đủ độ tin cậy về chính trị. Công tác phát triển đảng viên trong lực lượng DQTV luôn được cấp ủy đảng các cấp quan tâm, chú trọng. Đây là một trong những tiêu chí để nâng cao chất lượng lực lượng DQTV nhằm xây dựng hệ thống chính trị ở xã, phường, thị trấn vững mạnh, góp phần giữ vững ổn định chính trị; từ thực tế đó đến nay số đảng viên trong lực lượng dân quân, tự vệ đã phát triển bảo đảm hợp lý và đạt chất lượng, tỷ lệ đảng viên chiếm 27,58%; 100% xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đã thành lập chi bộ quân sự. Công tác bảo đảm và thực hiện chế độ, chính sách đối với lực lượng DQTV có nhiều đổi mới. Hoạt động của lực lượng DQTV đi vào nền nếp, có hiệu quả. Công tác đào tạo cho đội ngũ cán bộ quân sự cơ sở luôn được quan tâm, đến nay đã có 100% cán bộ chỉ huy trưởng xã, phường, thị trấn được đào tạo cơ bản tại các trường trong quân đội. Thông qua quá trình học tập, bồi dưỡng, đội ngũ cán bộ, chỉ huy quân sự đã phát huy tốt phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng và trình độ, năng lực chuyên môn, tích cực tham mưu có hiệu quả cho Đảng ủy, chính quyền cấp xã thực hiện tốt công tác quốc phòng, chiến đấu trị an, công tác DQTV và giáo dục quốc phòng - an ninh ở địa phương.

Hàng năm, công tác huấn luyện lực lượng DQTV được thực hiện theo phương châm “cơ bản, thiết thực, chất lượng”, chú trọng đổi mới phương pháp huấn luyện, huấn luyện sát thực tế từng địa phương và từng đối tượng. Với việc triển khai Đề án “Nâng cao chất lượng DQTV trong tình hình mới giai đoạn 2012-2016 và những năm tiếp theo” của tỉnh Hà Tĩnh, hiện nay Bộ CHQS tỉnh đang tập trung chỉ đạo xây dựng quản lý điểm, mỗi huyện, thị, thành phố 1-2 trung đội dân quân cơ động. Công tác về xây dựng mô hình điểm tổ chức huấn luyện của Tiểu đội dân quân Thường trực xã Sơn kim I thực hiện làm điểm cho Bộ Quốc phòng, Đề án tổ chức tuyên truyền phổ biến Luật DQTV tại xã Tùng Ảnh huyện Đức Thọ... được Bộ CHQS tỉnh triển khai và thực hiện có hiệu quả. Xuất phát từ đối tượng huấn luyện đa dạng từ nhiều nguồn khác nhau, tuổi đời, nhận thức không đồng đều..., là những khó khăn trong xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ. Trong điều kiện như vậy, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh và Ban Chỉ huy quân sự các cấp luôn coi trọng công tác giáo dục chính trị, động viên tư tưởng và quản lý chắc tư tưởng của cán bộ, chiến sĩ. Nội dung giáo dục chính trị  tập trung vào giáo dục pháp luật, giáo dục truyền thống, nhiệm vụ của lực lượng dân quân, tự vệ và thông tin tình hình thời sự trong nước và thế giới. Qua đó, làm cho cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình, chấp hành đúng Điều lệnh Quân đội. Kết quả huấn luyện dân quân, tự vệ hàng năm luôn đạt kết quả cao, quân số tham gia huấn luyện đạt hơn 95%; kiểm tra đánh giá kết quả huấn luyện 100% đạt yêu cầu, trong đó có trên 78% khá, giỏi; 100% xã, phường, thị trấn tổ chức tốt diễn tập chiến đấu trị an gắn diễn tập Cụm làng xã chiến đấu trong khu vực phòng thủ huyện, thị, thành phố, diễn tập phòng chống bão lụt, cháy nổ.

Song song với công tác huấn luyện việc chỉ đạo các đơn vị thực hiện tốt quy chế phối hợp hoạt động với các ngành như Công an, Biên phòng và các lượng lực khác tăng cường công tác giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn, giải quyết các vụ việc phức tạp như: gây rối trật tự công cộng, tệ nạn xã hội, tội phạm hình sự, ngăn chặn tà đạo xâm nhập vào địa bàn, tuần tra, canh gác bảo vệ an ninh trật tự, phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, vận động quần chúng, hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới, phòng chống có hiệu quả âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch..., với hàng nghìn lượt người tham gia hàng chục nghìn ngày công. Từ những kết quả đạt được cho thấy, sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp ủy, chính quyền địa phương, của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh. Lực lượng dân quân, tự vệ của tỉnh không ngừng được xây dựng vững mạnh, rộng khắp, góp phần xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên địa bàn tỉnh ngày càng vững mạnh, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới./.

Đại tá Trần Văn Sơn - UV BTV Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng BCH Quân sự tỉnh